Zastanawiacie się czasem dlaczego Wasze dzieci nie spełniają oczekiwań? Otóż nie od tego są, by zaspakajały Wasze potrzeby, tylko po to, by rozwijały się w miłości i akceptacji do dorosłego, samodzielnego życia.

Rodzice często popełniają liczne błędy, zwłaszcza podczas wychowania pierwszego dziecka, uczą się poprzez doświadczenie, często również nie zdają sobie sprawy z tego, że powielają błędy wychowawcze przy następnych dzieciach.

Oto kilka z nich:

Błąd 1

Wyręczanie dziecka

To nic innego, jak wykonywanie obowiązków za dziecko, zastępowanie go w różnego rodzaju zadaniach, ochrona przed jakimkolwiek niebezpieczeństwem kształtuje w nim wyuczoną bezradność oraz bierną postawę wobec wszelkich działań. Brak samodzielności i nadopiekuńczość mogą prowadzić do tego, że dziecko w przyszłości nie poradzi sobie w dorosłym życiu, a uczucie doznanej porażki będzie bardzo bolesne.

Rady dla rodziców:

• Kiedy to tylko możliwe, pozwalajcie swojemu dziecku przewidywać logiczne konsekwencje swojego postępowania,
• Pomagajcie w rozwiązywaniu problemów wtedy, kiedy twoja interwencja jest konieczna,
• Bądźcie doradcami w rozwiazywaniu problemów a nie jego :adwokatem”,

 Błąd 2

Brak konsekwencji

Dzieci mają zdolność do manipulacji, lubią osiągnąć swój cel. Sprawdzają swoje możliwości, testują na ile mogą sobie pozwolić. Niekonsekwencja rodziców polega na tym, że często ustalają z dzieckiem jakieś zasady postępowania, a potem ich nie egzekwują. Jeśli dziecko zauważy takie postępowanie od razu to wykorzysta, ponieważ dorośli dadzą mu powód, by sądzić, że każdym następnym razem także zapomną o zasadach. Wtedy będzie można postępować wg własnych zasad i pomysłów.

Rady dla rodziców:

• Rodzice powinni tworzyć jeden front wychowawczy,
• Dziecko musi mieć świadomość, że reguły zawsze są przestrzegane i nie ma od nich odstępstwa.

Błąd 3

Brak porozumienia z dzieckiem

Umiejętność komunikacji ze swoim dzieckiem to najprawdopodobniej najważniejsza umiejętność rodziców. Kiedy dzieci wiedzą, że mogą porozmawiać o swoich sprawach z rodzicami, czują że są ważne i kontrolują sytuację. Dobra komunikacja jest podstawą uczenia dzieci samooceny, pokojowego rozwiązywania problemów i współpracy z innymi.

Rady dla rodziców:

• Słuchanie to proces aktywny: kiedy rozmawiasz z dzieckiem skupiaj na nim całą swoją uwagę.
• Unikajcie komunikatów: „ty”- ty tak zawsze; przestań; jesteś źle wychowany; jak ty się zachowujesz?; powinieneś to wiedzieć; zachowujesz się jak niemowlę; jesteś okropny.
• Stosujcie komunikaty: „ja”- nie mam ochoty na zabawę; jestem zmęczona; nie mogę ugotować obiadu, bo w kuchni jest bałagan; jestem załamana, kiedy widzę co dzieje się w twoim pokoju; jest mi smutno, kiedy tak do mnie mówisz; bardzo mi przykro, gdy tak się zachowujesz.

 Błąd 4

Wpajanie błędnych przekonań

Przekazywanie szkodliwych komunikatów, które w przyszłości mogą okazać się destrukcyjne dla Waszych dzieci, np.:

„We wszystkim musisz być najlepszy”- wystarczy jeśli dziecko będzie starać się robić jak najlepiej to, czego się podejmie.

„Negatywne uczucia są złe”- trzeba uzmysławiać dziecku, że ma prawo do swoich uczuć, a silne emocje są zupełnie normalne.

„Wszyscy muszą cię lubić”- nie da uniknąć się konfliktów, zawsze należy wysłuchać odmiennych punktów widzenia, a równocześnie obstawać przy swoim, jeśli jesteśmy przekonani o swojej racji.

 Błąd 5

Nieświadome prowokowanie złego zachowania

Dzieci lubią być w centrum uwagi, zależy im na atencji. Jednak podkreślanie gorszych walorów i krytykowanie dziecka może wpłyną cna jego zachowanie. Także karanie dzieci oraz odbieranie im nagrody lub podstawowych zajęć może wpłynąć na ich zachowanie bardziej negatywnie.

Rady dla rodziców:

• Zauważajcie i chwalcie za dobre zachowania,
• Chwalcie swoje dzieci także za starania, za konkretne działania,
• Zawsze próbujcie „wyłapać” dobre zachowanie dzieci i je nagradzajcie,
• Podkreślajcie jak ważne jest to, że Wasze dzieci zachowują się dobrze.

Błąd 6

Nadmierna dyscyplina, postawa autorytarna lub liberalna

Rodzice wymagający od dziecka bezwzględnego posłuszeństwa i wypełniania swoich poleceń, nie dopuszczając do głosu racji dziecka, nie zdają sobie sprawy, że niepożądane zachowania będą miały miejsce poza domem: w szkole, przedszkolu, na podwórku. Dziecko idealnie grzeczne w domu, bez sprzeciwu wykonujące polecenia np. ojca, poza domem okazuje się agresorem przenosząc na grunt grupy rówieśniczej zachowania, których jest ofiarą w domu.

Rady dla rodziców:

• Stosujcie dyscyplinę w odpowiednim momencie, w ostateczności,
• Wyciągajcie odpowiednie, sprawiedliwe konsekwencje,
• Posłuszeństwo dziecka powinno wynikać z rozumienia ustalonych zasad, a nie z obawy przed karą.

Błąd 7

Dawanie złego przykładu swoją postawą

Rodzice nie mogą wymagać od dziecka określonego zachowania, jeśli sam tak się nie zachowuje. Nauka łączy się z dawaniem przykładu. Bez tego dziecko niczego się nie nauczy. Zdarza się także, że dziecko robi coś źle, bo nikt mu nie powiedział, że jest to złe i nie wie, że jego postępowanie nie jest właściwe.

Rady dla rodziców:

• Uczcie swoje dzieci, dając im dobry przykład,
• To, co rodzice robią, ma na dzieci większy wpływ niż to, co mówią,
• Rodzice wpływają zarówno na pozytywne, jak i negatywne zachowanie swoich dzieci,
• Małe dzieci i nastolatki mogą ulegać wpływom rówieśników i mediów, ale najczęściej przyjmują wartości i postawy przekazywane im przez rodziców.

 Błąd 8

Ignorowanie potrzeb i trudności dziecka

Każde dziecko jest wyjątkowe, ma swoje zalety, wady, zainteresowania, umiejętności i słabości. Gdy dorasta, rodzice uświadamiają sobie tę wyjątkowość jego cech osobowości. Niektóre z tych cech są całkowicie pozytywne i należy je wspierać. Inne skłonności mogą stwarzać problemy i powinny zostać wyeliminowane.

Wiele dzieci przejawia dziwne zachowania i nastroje, ale w rzeczywistości są one normalne i mijają. U niektórych dzieci występują objawy zaburzeń wymagające interwencji specjalistów. Rodzic powinien zaniepokoić się zachowaniem sprawiającym problemy, jeśli utrzymuje się ono przez dłuższy czas, jest bardzo nasilone lub przeszkadza dziecku w codziennym funkcjonowaniu.

Zaburzenia wymagające pomocy specjalisty to:

- całościowe zaburzenia rozwojowe, w tym spektrum autyzmu,

- zespół nadpobudliwości psychoruchowej ADHD,

- zaburzenia procesu uczenia się, dysleksja rozwojowa,

- depresja dziecięca,

- nerwica lękowa,

- agresywność dziecka,

- fobie,

- inne zaburzenia zachowania,

 Błąd 9

Hamowanie naturalnej radości życia i ciekawości

Kiedy dorośniemy, często zapominamy, jak to było być dzieckiem. Jednak dzieci również nas mogą czegoś nauczyć. Mogą przypomnieć nam, jak żyć chwilą obecną. Ograniczanie spontaniczności oraz chęci poznawania świata poprzez przerywanie, zakazywanie czy zmianę aktywności dziecka daje mu do zrozumienia, że jego zainteresowania są nieistotne, bezwartościowe i rodzic nie liczy się z jego potrzebami.

Rady dla rodziców:

• Uczyńcie z wychowywania najwyższą wartość,
• Aktywnie uczestniczcie w życiu dziecka,
• Dawajcie dobry przykład zarówno słowem, jak i czynem,
• Uczcie się od swoich dzieci, uważnie je obserwujcie,
• Bawcie się ze swoim dzieckiem

 Błąd 10

Obciążanie dziecka własnymi niespełnionymi marzeniami

Myślenie w ten sposób, że Wasze dzieci muszą zrealizować nasze przeszłe cele życiowe sprowadza się do tego, że nie liczycie się z ich decyzjami, planami oraz marzeniami, do których mają prawo. Dzieci to nie Wasza kopia tylko potomstwo, które kształtuje się według własnych potrzeb, doświadczeń i osiągnięć.

Rady dla rodziców:

• Nie przenoście swoich niespełnionych założeń, planów, marzeń na dziecko,
• Zauważajcie i rozwijaj zainteresowania dziecka, wspieraj go w ich realizacji,
• Nie zmuszajcie do wykonywania zadań, które nie dają dziecku ani radości, ani satysfakcji.

 Wychowywanie dzieci nie jest procesem łatwym, zatem wyeliminowanie wszystkich powyższych błędów nie jest możliwe. W wielu przypadkach podstawowym źródłem błędnych zachowań wobec dzieci są wzorce przekazane w dzieciństwie. Są one tak mocno zakorzenione, że trudno mieć nad nimi kontrolę. Dlatego też rodzice mogą traktować swoje dzieci w ten sam sposób, w jaki kiedyś sami byli traktowani przez swoich rodziców. Uświadomienie sobie tej zależności, refleksja nad swoim dzieciństwem i ustalenie celów oraz priorytetów określających obecne relacje z naszym dzieckiem, pomoże zatrzymać przekazywane z pokolenia na pokolenie przyzwyczajenia i pozwoli postępować zgodnie z własnymi wartościami.

 Autor: Joanna Cholewa, psycholog

 Źródło: „10 błędów popełnianych przez dobrych rodziców”, K. Steede, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2007