psycholog Joanna Cholewa

Miłość to uczucie, które każdy z nas doświadcza w swoim życiu. Często mówimy o miłości do swojego partnera, czy dziecka. Kochamy także swoich przyjaciół. Skąd się bierze miłość? Jakie są składniki miłości? O tym wypowiada się w swojej książce prof. dr hab. Bogdan Wojciszke, który napisał książkę pt.: „Psychologia miłości”. Według prof. dr hab. Bogdana Wojciszke „miłość posiada trzy składniki, z których każdy ma swoją odrębną, swoistą dynamikę – to intymność, namiętność i zaangażowanie”. Należy pamiętać o tym, w jakim natężeniu występują te składniki, które dają nam poczucie bezpieczeństwa w związku oraz pragnienie doświadczania razem kolejnych etapów w życiu. Pragniemy się skupić w tym artykule na miłości pomiędzy kobietą a mężczyzną. Jak pisze prof. Wojciszke miłość przechodzi przez następujące fazy:* - zakochanie (tylko namiętność); - romantyczne początki (dołącza intymność); - związek kompletny (dołącza zobowiązanie); - związek przyjacielski (zanika namiętność); - związek pusty (zanika intymność); - rozpad (zanika zobowiązanie)*; Na podstawie tego schematu początki miłości są zazwyczaj krótkotrwałe, mówi się często o przeżywanym romansie, fali namiętności, tajemnicy przyszłego związku a także wielkim zauroczeniu. Wszystkie te sprowadzają się do jednego – osoby zakochane nie widzą w sobie wad, tylko same zalety, pragną doświadczać szczęścia, nie wyobrażają sobie siebie u boku innej osoby. Tak interpretujemy to, co pisze nam autor książki prof. Wojciszke. Proces romantycznych początków to zazwyczaj poważne uniesienia, chęć spędzania każdej wolnej chwili z drugą osobą, nieprzespane noce, które są związane z wielogodzinnymi rozmowami, czułością i intymnością. Proces ten może trwać dosyć długo, miesiącami, a nawet do kilku lat trwania związku. W tym czasie partnerzy wiążą się na poważnie, zakładają rodzinę, budują wspólną przyszłość. Kolejny etap związku kompletnego oparty jest na prawdziwych zobowiązaniach, dotyczących wspólnego wychowywania dzieci, prowadzenia domu, wspólnych chwil w gronie rodziny także podczas wakacji. Partnerzy zajmują się sprawami wychowania oraz edukacji swoich dzieci oraz rozwoju kulturalnego w rodzinie. Wiąże się to również z aspektami ekonomicznymi, które opierają się na zapewnieniu środków do życia i rozwoju życia rodzinnego. Związek przyjacielski to więź oparta na wzajemnym zaufaniu i lojalności, a także szczerości. Partnerzy szanują siebie, mają świadomość tego, że mają wobec siebie zobowiązania oraz starają się rozwiązywać problemy wspólnie. Związek oparty jest na kompromisach oraz wartościowej relacji, lecz zanika namiętność pomiędzy obojgiem ludzi. Poprzedzone jest to ciągłą monotonią życia oraz koniecznością stabilizacji życia rodzinnego. Ponadto u kobiet może spadać libido związane z wychowywaniem dzieci, u mężczyzn z przemęczeniem czy zmianami fizycznymi zachodzącymi w obu przypadkach. Najmniej pożądanym jest związek pusty, który mocno ogranicza się do kontaktów fizycznych, Zanika także intymność, partnerzy tracą zaufanie do siebie oraz wzajemny szacunek. Przestają traktować się jak bliscy sobie ludzie. Ograniczają się do zwykłej codziennej komunikacji, a z czasem przestają ze sobą rozmawiać i dzielić się swoimi przemyśleniami czy wrażeniami. Podczas rozpadu partnerzy zdają sobie sprawę, że ich związek zanika. Przestają ich obchodzić wzajemne relacje, nie dbają o wspólnie spędzany czas, a zobowiązania, które mają wobec siebie zaczynają dzielić na pół. Nie potrafią myśleć o sobie w namiętny sposób, przestają ze sobą rozmawiać a wspólne interesy zaczynają być dla nich uciążliwe. Na takim etapie kończy się związek partnerski. Przestudiowane wyżej opisy z książki prof. Wojciszke są tylko częścią jaka znajduje się w jej treści. Autor odnosi się do tego, w jaki sposób mamy dbać o relacje, by stworzyć wartościowy związek oraz zadbać o te trzy najważniejsze składniki miłości, które powinny ze sobą współistnieć w nierozerwalny sposób: intymność, namiętność, zobowiązanie. Mając na względzie dobro związku oraz pragnienie posiadania partnera na całe życie poszukujmy rozwiązań, by móc czerpać radość z przeżywanych chwil i korzystać w pełni z tego, co stworzyliśmy dla siebie i swoich najbliższych. Bowiem miłość jest największą wartością, jaką może mieć w sobie człowiek i musi ją w sobie pielęgnować. Autor: Joanna Cholewa, psycholog, pedagog, oligofrenopedagog Bibliografia: Bogdan Wojciszke „Psychologia miłości”, GWP, 1990 SKOCZ DO: Księgarnia >>>> | Apteka >>>> | Uroda >>>> | Sport >>>> | Dziecięce >>>> | Moda >>>>

Rodzicielstwo to trudne zadanie, wiąże się z poświęceniem oraz przyjmowaniem problemów życia codziennego. Dzieci absorbują, wymagają, nakładają coraz więcej obowiązków. Rozwijają się we własnym tempie, a gdy zachodzą zmiany mamy do czynienia z koniecznością dostosowania się do okoliczności. „Coraz więcej się słyszy o wypaleniu rodzicielskim. Badania wskazują, że około 10% kobiet doświadcza tego stanu. Jest to zdecydowana przewaga niż u mężczyzn. Większe wypalenie zauważa się u rodziców małych dzieci w wieku 5 – 6 lat. Badania te wskazują, iż kobiety angażują się bardziej w rodzicielstwo niż mężczyźni i poświęcają swoim dzieciom więcej czasu. Gdy rodzi się dziecko kobieta zajmuje się swoją rolą, natomiast mężczyzna wraca do swoich obowiązków. Rola rodzica bardziej absorbuje matki” - pisze dr Piotrowski* „Kobiety w tych czasach realizują się zawodowo. Powstaje silny, przewlekły stres, który powoduje obciążenie emocjonalne. Powstają trwałe zmiany w postawie rodzicielskiej. Wypalony rodzic czuje się bezsilny, brakuje mu energii do działania. Czuje się przemęczony i nie jest w stanie się zregenerować. Zaczyna dystansować się od dzieci, ograniczać do obowiązkowych czynności: karmienia, ubierania, dbania o obowiązki szkolne i nic poza tym. Taki rodzic ma zbyt wysokie oczekiwania wobec siebie np. perfekcjoniści lub mają zbyt małe wsparcie od partnera lub otoczenia. Formy wsparcia opierają się na spotkaniach indywidualnych lub grupowych, a także online. Grupowe wsparcie według zespołu Centrum Badań nad rozwojem Osobowości jest kluczowym rozwiązaniem dla matek, które doświadczają wypaleniu zawodowemu. Kolejnym problemem jest fakt, iż nie każdy jest stworzony do rodzicielstwa. Większość z tych osób czuje zawód, rozczarowanie i zniechęcenie podczas, gdy publicznie obraz rodzicielstwa jest prezentowany w sposób pozytywny. Rodzicielstwo wymaga odpowiedniego przygotowania, wsparcia ze strony innych osób ze strony rodziny, przyjaciół czy otoczenia a także umiejętności okazywania uczuć, empatii, rozwiązywania konfliktów. Nie wszyscy są gotowi, by mieć dzieci, dlatego młodzi ludzie powinni mieć prawo do tego, by dokonać wyboru posiadania dzieci lub ich nie posiadania”.* Decyzje o rodzicielstwie powinny być świadomym sygnałem na posiadanie dziecka. Najlepiej jest zaobserwować otoczenie, porozmawiać z innymi rodzicami na na temat odczuć i relacji z dzieckiem. Ponadto należy wybrać odpowiedniego partnera, by stworzyć z nim rodzinę. Kluczowym elementem jest fakt, by podjęć decyzję samodzielną, bez udziału innych osób, bez namowy, zawstydzania tej osoby, by zdecydowała się na dziecko. Rodzice powinni mierzyć się z odpowiedzialnością oraz świadomością, przez jaki proces rozwoju musi przejść dziecko, czego należy się spodziewać oraz kiedy zauważyć niepokojące sygnały. Sytuacje, w których przyszli rodzice układają gotowe scenariusze, w których są oczekiwania wobec dziecka, niespełnione marzenia z dzieciństwa czy wizję idealnej przyszłości mogą wpływać negatywnie na postrzeganie rodzicielstwa oraz mogą powodować, że dziecko będzie się czuło niedowartościowane. Rodzicielstwo powinno być piękne, lecz także prawdziwe, dostosowane odpowiednio do możliwości finansowych oraz kulturowych przyszłych rodziców. Autor: Joanna Cholewa, psycholog, pedagog, oligofrenopedagog Artykuły pomocnicze: *Piotrowski K. (2021). How many parents regret havingchildren and how it is linked to their personality and health: Two studies with national samples in Poland. PLOS ONE, 16, e0254163, e0254163. *Szczygieł D., Sekulowicz M., Kwiatkowski P., Roskam I., Mikołajczak M., (2020), Validation of the Polish version of the Parental Burnout Assessment (PBA), New Direction for Child and Adolescent Development, 2020 (174). SKOCZ DO: Księgarnia >>>> | Apteka >>>> | Uroda >>>> | Sport >>>> | Dziecięce >>>> | Moda >>>>

"Słowo <inteligencja> pochodzi od łacińskiego słowa <zdolność pojmowania>, <rozum>. W psychologii jest to pojęcie odnoszące się do sprawności w zakresie czynności poznawczych, inaczej jest to zdolność do rozwiązywania problemów w praktyce, zbiór kompetencji językowych i społecznych. Jako pierwszy odkrywca ludzkiej inteligencji był Galton, który za Darwinem (1883) twierdził, że: <inteligencja to podstawowa zdolność umysłu, decydująca o sukcesie jednostki w walce o byt>. Galton wówczas podjął pierwsze kroki badania ludzkiej inteligencji za pomocą krótkich eksperymentów. Prekursorem badań standaryzowanych był Binet (1905), który twierdził, że <inteligencja to zdolność do wydawania trafnych sądów w odniesieniu do problemów i sytuacji życia codziennego.> W skrócie autorzy stworzyli teorię inteligencji, która ma związek ze zdolnością reagowania na różne sytuacje życiowe, w oparciu o wiedzę poznawczą oraz struktury mózgowe odpowiedzialne za skuteczność tych reakcji."1 Termin „inteligencja emocjonalna” został zdefiniowany przez Saloveya i Mayera (1990) jako „zbiór zdolności do poznawczej obróbki informacji emocjonalnych, w szczególności zaś do rozpoznawania i regulowania przez człowieka emocji własnych i cudzych oraz wykorzystywania ich do kierowania myśleniem i działaniem.”2 Biorąc pod uwagę definicję inteligencji emocjonalnej my jako ludzie posiadający wysoką zdolność do przyjmowania cudzej perspektywy, oceniając sytuację, rozpoznając swój stan emocjonalny potrafimy w odpowiedni sposób się zachować. Podejmujemy również odpowiednie decyzje oraz działania, które powinny wpłynąć korzystnie w świetle danej sytuacji. Ważnym aspektem jest znajomość emocji złożonych, będących składnikiem wielu różnorodnych emocji. Ponadto potrzebna jest do tego wiedza, która pozwala nam ocenić, jak dana emocja wpływa na nasz stan i zachowanie. Wyrażanie swoich emocji czy uczuć w sposób wyrazisty podkreśla ich występowanie. Na przykład: „Pan Janek jest zdenerwowany z powodu spóźnienia swojego klienta, oczekiwał, że przyjdzie na czas. Natychmiast ma ochotę mu powiedzieć po przyjściu, że go zdenerwował. Jednak gdy klient się pojawia pan Janek mówi mu spokojnie, że czekał długo i nie lubi jak się klienci spóźniają, dlatego prosi o punktualność. Klient przeprasza go i obiecuje, że więcej tego nie zrobi.” Przykładowa sytuacja pokazuje, że pan Janek nie ma zamiaru ukryć swojego zdenerwowania i rozczarowania spóźnieniem klienta, lecz w inteligentny sposób wykorzystuje swoje możliwości do regulacji emocji, postanawia skonfrontować problem w łagodny i dość wymowny sposób. Klient zaś odbiera komunikat jako zwrócenie uwagi na jego „spóźnialstwo”. Pojawiają się w nim wyrzuty sumienia, po czym obiecuje, że nie będzie się więcej spóźniać. Kolejny przykład: „Pani Maria ma męża i trójkę dzieci, dużo czasu spędza poza domem, bo pracuje w delegacji. Za każdym razem, gdy wraca do rodziny zastaje bałagan oraz chaos. Z biegiem czasu staje się bardziej zmęczona tą sytuacją, bo musi sprzątać za każdym razem, pomimo próśb na temat bieżącego utrzymywania porządku. Pewnego dnia wracając do domu i widząc ten sam widok postanawia zachować się konsekwentnie. Nie posprząta ani jednego pomieszczenia, idąc do pobliskiej restauracji, by zjeść. Napisze kartkę: <Wróciłam, jestem na mieście, proszę, by po moim powrocie było posprzątane, wówczas zostanie przygotowana kolacja>. Rodzina zaskoczona całą sytuacją uświadomiła sobie, że mama nie lubi bałaganu, zażenowani posprzątali całe mieszkanie.” Inteligencja emocjonalna dotyczy każdej kłopotliwej sytuacji, z której należy wybrnąć w odpowiedni sposób tak, by pokazać swoje uczucia, ale nie urazić tym innych, a tym bardziej nie wyrządzając im krzywdy. To, w jaki sposób ze sobą rozmawiamy w gronie najbliższych, czy w pracy ze swoimi współpracownikami, jak reagujemy na ich zachowanie lub rozwiązujemy problemy wykorzystujemy do tego swoją inteligencję emocjonalną. Mając wiedzę na ten temat możemy wykorzystywać swój potencjał do negocjacji w pracy, czy w szkole. Wiele osób o wysokiej inteligencji emocjonalnej pracuje na prestiżowych stanowiskach. „Osoby, które mają wysoki poziom inteligencji emocjonalnej jak badania wskazują mają większą odporność organizmu, są mniej zestresowane, mają lepsze samopoczucie (Salovey, 2001) (…)” Ponadto: „są mniej narażone na uzależnienia, ponieważ lepiej odczytują intencje innych ludzi i umieją rozpoznawać presję wywieraną na nich przez innych, a co za tym idzie mniej się poddają.”3 Warto pracować nad swoją inteligencją emocjonalną, podnosić jej poziom, korzystać ze specjalistycznej literatury, działać prewencyjnie, korzystając z psychoterapii. Świadomość swoich emocji, umiejętność ich regulacji oraz zdolność do empatii i oceny sytuacji w sposób obiektywny sprzyja zdolnościom w kierunku rozwijania inteligencji emocjonalnej. Autor: psycholog Joanna Cholewa Literatura: 1Encyklopedia PWN; encykloepdia.pwn.pl; za: Nęcka 1994, Strealu 1997. 2A. Matczak, K. Knopp „Znaczenie inteligencji emocjonalnej w funkcjonowaniu człowieka”, Wydawnictwo Stowarzyszenia Filomatów, 2013 3K. Knopp, „Rola inteligencji emocjonalnej w życiu człowieka”, Studia Psychologica 2006.

Coraz częściej słyszę w gabinecie, że wychowanie dzieci jest bardzo trudne oraz stanowi współczesny problem. Kobiety wchodzące w role matek robiące karierę zawodową lub spełniające się w innych dziedzinach życia nie potrafią pogodzić swoich zajęć z macierzyństwem. Jak wygląda współczesne macierzyństwo? Według psychologów profesora Zimbardo i Gerriga rola matki sprowadza się do wzorca zachowań oczekiwanych od osoby znajdującej się w danej sytuacji, z uwzględnieniem kontekstu kulturowego i społecznego. Pozostali psychologowie rolę matki umiejscawiają w kategoriach: tożsamościowych jako centralną cechę kobiecości, spełniania zadań rozwojowych i samorealizacji. Jednakże ze względu na zmiany funkcjonowania kobiet w życiu prywatnym i publicznym coraz częściej mówi się o dynamice oczekiwań i norm społecznych oraz stereotypów dotyczących matek (Budrowska i in.). W literaturze psychologicznej rola matki opisywana jest głównie poprzez pryzmat postawy wobec dziecka. Profesor Ziemska definiuje postawę macierzyńską jako tendencje do zachowania się wobec dziecka w specyficzny sposób. Składają się na to różne komponenty: uczuciowy, myślowy, działaniowy. Kobieta jako matka realizuje swoje cele wychowawcze w sposób werbalny wyrażając swoje wypowiedzi, okazując emocje oraz wykonywanie określonych działań dla dodatnich skutków. Jak wiemy postawy rodzicielskie są elastyczne, dopasowane do etapu rozwoju dziecka oraz jego potrzeb. Coraz częściej zatem powstawały dylematy nad efektywnością pracy wychowawczej, poniekąd sprowadzanej do pojęć: „idealna matka”, „dobra matka” stanowiące problem i rodzące lęk przed niepowodzeniem w macierzyństwie, kalkulacja macierzyństwa, syndrom wypalenia matki we wczesnym etapie macierzyństwa, nakaz macierzyństwa vs presja a także paradoks socjalistyczny kobiet (Budrowska i in.). Współczesne wskaźniki sprowadzają rolę matki to świadomej decyzji określanej niejako zorientowanie na rozwój dziecka, wzrost znaczenia dziecka oraz jego podmiotowości w populacji. Nowoczesne macierzyństwo pojmowane jest jako akt woli i indywidualna decyzja wynikająca z potrzeby samorealizacji, niż jako obowiązek wobec społeczeństwa czy zaspokojenie instynktu macierzyńskiego. W tym przypadku można mówić o zaangażowania do tej roli rozumiane jako koncentracja na zadaniach (Budrowska i in.). Jak współczesne kobiety Polki rozumieją rolę matki? Rola matki przez współczesne Polki postrzegana jest głównie jako ciężka praca wykonywana za darmo (Wojciechowska i in.). Stąd też kobiety są mniej chętne, aby realizować model idealnej matki, której bezwzględnym zadaniem jest sprawowanie ciągłej opieki nad dzieckiem, przeznaczanie na ten cel ogromnej ilości czasu, energii i pieniędzy, przedkładanie potrzeb dziecka nad swoje, systematyczne zdobywanie wiedzy na temat rozwoju dziecka oraz odpowiedzialne wcielanie w życie fachowych zaleceń i nabytych umiejętności wychowawczych (Titkow i in.). Wiedza zdobywana przez kobiety – matki – Polki gł,ównie zdobywana jest na Internecie, w celu poszukiwania najnowszych informacji i wsparcia ze strony innych kobiet. Nie mniej jednak ta postawa jest ciekawa wobec problemów, które mogą być do siebie bardzo podobne. Tym samym przełamują barierę izolacji oraz nadmiernego obciążenia wychowaniem dzieci oraz powołują się na wiedzę ekspercką. Nowa rola matki w Polsce staje się upublicznieniem doświadczenia tej roli poprzez wyznania znanych osób, blogi parentigowe i fora internetowe, debaty publiczne na temat macierzyństwa czy kampanie społeczne. Sprowadza się do powstania nowego modelu macierzyństwa, kó™re przekształcają dotychczasowy wzorzec matki Polki (Olcoń-Kubicka i in.). Nowy model matki Polki Nowa rola matki we współczesnym świecie to przede wszystkim eksperyment, który posiada dodatnie skutki wychowawcze. Odziaływania te skierowane są w stronę akceptacji dziecka, współdziałania z dzieckiem, dawania rozumnej swobody, uznania praw dziecka. Najczęściej te kobiety sięgają po porady eksperckie i skupiają się na indywidualnych potrzebach dzieci. Natomiast chwiejność w postaci dwóch sprzecznych działań: nadmiernej koncentracji na dziecku vs nadmiernego dystansu uczuciowego występuje w badanej grupie społecznej. Ten problem nadal występuje, wynika z wypracowanej postawy rodzicielskiej, wywodzącej się poniekąd ze wzorca rodzinnego. Autor: Joanna Cholewa, psycholog Bibliografia: Uniwersytet Humanistycznospołeczny w Warszawie SWPS; za: Uniwersytet Marii Curie- Skłodowskiej UMCS w Lublinie; Marta Maciąg- Budkowska, Teresa Rzepa: „Jaka jest idealna matka? Rozumienie roli matki przez współczesne kobiety”(2017) rozdz. XXX, str. 93

Zastanawiacie się czasem dlaczego Wasze dzieci nie spełniają oczekiwań? Otóż nie od tego są, by zaspakajały Wasze potrzeby, tylko po to, by rozwijały się w miłości i akceptacji do dorosłego, samodzielnego życia. Rodzice często popełniają liczne błędy, zwłaszcza podczas wychowania pierwszego dziecka, uczą się poprzez doświadczenie, często również nie zdają sobie sprawy z tego, że powielają błędy wychowawcze przy następnych dzieciach. Oto kilka z nich: Błąd 1 Wyręczanie dziecka To nic innego, jak wykonywanie obowiązków za dziecko, zastępowanie go w różnego rodzaju zadaniach, ochrona przed jakimkolwiek niebezpieczeństwem kształtuje w nim wyuczoną bezradność oraz bierną postawę wobec wszelkich działań. Brak samodzielności i nadopiekuńczość mogą prowadzić do tego, że dziecko w przyszłości nie poradzi sobie w dorosłym życiu, a uczucie doznanej porażki będzie bardzo bolesne. Rady dla rodziców: Kiedy to tylko możliwe, pozwalajcie swojemu dziecku przewidywać logiczne konsekwencje swojego postępowania, Pomagajcie w rozwiązywaniu problemów wtedy, kiedy twoja interwencja jest konieczna, Bądźcie doradcami w rozwiazywaniu problemów a nie jego :adwokatem”, Błąd 2 Brak konsekwencji Dzieci mają zdolność do manipulacji, lubią osiągnąć swój cel. Sprawdzają swoje możliwości, testują na ile mogą sobie pozwolić. Niekonsekwencja rodziców polega na tym, że często ustalają z dzieckiem jakieś zasady postępowania, a potem ich nie egzekwują. Jeśli dziecko zauważy takie postępowanie od razu to wykorzysta, ponieważ dorośli dadzą mu powód, by sądzić, że każdym następnym razem także zapomną o zasadach. Wtedy będzie można postępować wg własnych zasad i pomysłów. Rady dla rodziców: Rodzice powinni tworzyć jeden front wychowawczy, Dziecko musi mieć świadomość, że reguły zawsze są przestrzegane i nie ma od nich odstępstwa. Błąd 3 Brak porozumienia z dzieckiem Umiejętność komunikacji ze swoim dzieckiem to najprawdopodobniej najważniejsza umiejętność rodziców. Kiedy dzieci wiedzą, że mogą porozmawiać o swoich sprawach z rodzicami, czują że są ważne i kontrolują sytuację. Dobra komunikacja jest podstawą uczenia dzieci samooceny, pokojowego rozwiązywania problemów i współpracy z innymi. Rady dla rodziców: Słuchanie to proces aktywny: kiedy rozmawiasz z dzieckiem skupiaj na nim całą swoją uwagę. Unikajcie komunikatów: „ty”- ty tak zawsze; przestań; jesteś źle wychowany; jak ty się zachowujesz?; powinieneś to wiedzieć; zachowujesz się jak niemowlę; jesteś okropny. Stosujcie komunikaty: „ja”- nie mam ochoty na zabawę; jestem zmęczona; nie mogę ugotować obiadu, bo w kuchni jest bałagan; jestem załamana, kiedy widzę co dzieje się w twoim pokoju; jest mi smutno, kiedy tak do mnie mówisz; bardzo mi przykro, gdy tak się zachowujesz. Błąd 4 Wpajanie błędnych przekonań Przekazywanie szkodliwych komunikatów, które w przyszłości mogą okazać się destrukcyjne dla Waszych dzieci, np.: „We wszystkim musisz być najlepszy”- wystarczy jeśli dziecko będzie starać się robić jak najlepiej to, czego się podejmie. „Negatywne uczucia są złe”- trzeba uzmysławiać dziecku, że ma prawo do swoich uczuć, a silne emocje są zupełnie normalne. „Wszyscy muszą cię lubić”- nie da uniknąć się konfliktów, zawsze należy wysłuchać odmiennych punktów widzenia, a równocześnie obstawać przy swoim, jeśli jesteśmy przekonani o swojej racji. Błąd 5 Nieświadome prowokowanie złego zachowania Dzieci lubią być w centrum uwagi, zależy im na atencji. Jednak podkreślanie gorszych walorów i krytykowanie dziecka może wpłyną cna jego zachowanie. Także karanie dzieci oraz odbieranie im nagrody lub podstawowych zajęć może wpłynąć na ich zachowanie bardziej negatywnie. Rady dla rodziców: Zauważajcie i chwalcie za dobre zachowania, Chwalcie swoje dzieci także za starania, za konkretne działania, Zawsze próbujcie „wyłapać” dobre zachowanie dzieci i je nagradzajcie, Podkreślajcie jak ważne jest to, że Wasze dzieci zachowują się dobrze. Błąd 6 Nadmierna dyscyplina, postawa autorytarna lub liberalna Rodzice wymagający od dziecka bezwzględnego posłuszeństwa i wypełniania swoich poleceń, nie dopuszczając do głosu racji dziecka, nie zdają sobie sprawy, że niepożądane zachowania będą miały miejsce poza domem: w szkole, przedszkolu, na podwórku. Dziecko idealnie grzeczne w domu, bez sprzeciwu wykonujące polecenia np. ojca, poza domem okazuje się agresorem przenosząc na grunt grupy rówieśniczej zachowania, których jest ofiarą w domu. Rady dla rodziców: Stosujcie dyscyplinę w odpowiednim momencie, w ostateczności, Wyciągajcie odpowiednie, sprawiedliwe konsekwencje, Posłuszeństwo dziecka powinno wynikać z rozumienia ustalonych zasad, a nie z obawy przed karą. Błąd 7 Dawanie złego przykładu swoją postawą Rodzice nie mogą wymagać od dziecka określonego zachowania, jeśli sam tak się nie zachowuje. Nauka łączy się z dawaniem przykładu. Bez tego dziecko niczego się nie nauczy. Zdarza się także, że dziecko robi coś źle, bo nikt mu nie powiedział, że jest to złe i nie wie, że jego postępowanie nie jest właściwe. Rady dla rodziców: Uczcie swoje dzieci, dając im dobry przykład, To, co rodzice robią, ma na dzieci większy wpływ niż to, co mówią, Rodzice wpływają zarówno na pozytywne, jak i negatywne zachowanie swoich dzieci, Małe dzieci i nastolatki mogą ulegać wpływom rówieśników i mediów, ale najczęściej przyjmują wartości i postawy przekazywane im przez rodziców. Błąd 8 Ignorowanie potrzeb i trudności dziecka Każde dziecko jest wyjątkowe, ma swoje zalety, wady, zainteresowania, umiejętności i słabości. Gdy dorasta, rodzice uświadamiają sobie tę wyjątkowość jego cech osobowości. Niektóre z tych cech są całkowicie pozytywne i należy je wspierać. Inne skłonności mogą stwarzać problemy i powinny zostać wyeliminowane. Wiele dzieci przejawia dziwne zachowania i nastroje, ale w rzeczywistości są one normalne i mijają. U niektórych dzieci występują objawy zaburzeń wymagające interwencji specjalistów. Rodzic powinien zaniepokoić się zachowaniem sprawiającym problemy, jeśli utrzymuje się ono przez dłuższy czas, jest bardzo nasilone lub przeszkadza dziecku w codziennym funkcjonowaniu. Zaburzenia wymagające pomocy specjalisty to: - całościowe zaburzenia rozwojowe, w tym spektrum autyzmu, - zespół nadpobudliwości psychoruchowej ADHD, - zaburzenia procesu uczenia się, dysleksja rozwojowa, - depresja dziecięca, - nerwica lękowa, - agresywność dziecka, - fobie, - inne zaburzenia zachowania, Błąd 9 Hamowanie naturalnej radości życia i ciekawości Kiedy dorośniemy, często zapominamy, jak to było być dzieckiem. Jednak dzieci również nas mogą czegoś nauczyć. Mogą przypomnieć nam, jak żyć chwilą obecną. Ograniczanie spontaniczności oraz chęci poznawania świata poprzez przerywanie, zakazywanie czy zmianę aktywności dziecka daje mu do zrozumienia, że jego zainteresowania są nieistotne, bezwartościowe i rodzic nie liczy się z jego potrzebami. Rady dla rodziców: Uczyńcie z wychowywania najwyższą wartość, Aktywnie uczestniczcie w życiu dziecka, Dawajcie dobry przykład zarówno słowem, jak i czynem, Uczcie się od swoich dzieci, uważnie je obserwujcie, Bawcie się ze swoim dzieckiem Błąd 10 Obciążanie dziecka własnymi niespełnionymi marzeniami Myślenie w ten sposób, że Wasze dzieci muszą zrealizować nasze przeszłe cele życiowe sprowadza się do tego, że nie liczycie się z ich decyzjami, planami oraz marzeniami, do których mają prawo. Dzieci to nie Wasza kopia tylko potomstwo, które kształtuje się według własnych potrzeb, doświadczeń i osiągnięć. Rady dla rodziców: Nie przenoście swoich niespełnionych założeń, planów, marzeń na dziecko, Zauważajcie i rozwijaj zainteresowania dziecka, wspieraj go w ich realizacji, Nie zmuszajcie do wykonywania zadań, które nie dają dziecku ani radości, ani satysfakcji. Wychowywanie dzieci nie jest procesem łatwym, zatem wyeliminowanie wszystkich powyższych błędów nie jest możliwe. W wielu przypadkach podstawowym źródłem błędnych zachowań wobec dzieci są wzorce przekazane w dzieciństwie. Są one tak mocno zakorzenione, że trudno mieć nad nimi kontrolę. Dlatego też rodzice mogą traktować swoje dzieci w ten sam sposób, w jaki kiedyś sami byli traktowani przez swoich rodziców. Uświadomienie sobie tej zależności, refleksja nad swoim dzieciństwem i ustalenie celów oraz priorytetów określających obecne relacje z naszym dzieckiem, pomoże zatrzymać przekazywane z pokolenia na pokolenie przyzwyczajenia i pozwoli postępować zgodnie z własnymi wartościami. Autor: Joanna Cholewa, psycholog Źródło: „10 błędów popełnianych przez dobrych rodziców”, K. Steede, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne 2007

Umawiamy się na randki, dbając o swój wygląd. Jest to główny walor naszej atrakcyjności oraz pewności siebie w kontakcie z płcią przeciwną. Kobiety bardzo uważnie przygotowują się do tego rodzaju spotkań, mając na celu spodobać się „przyszłemu kandydatowi na partnera”. Tymczasem panowie próbują „zabłysnąć” przed kobietą swoją inteligencją i poczuciem humoru. Dzieje się tak, ponieważ jak badania dowodzą (J.S. Tedeschi, S. Lindskold) atrakcyjne osoby obu płci w porównaniu do mniej atrakcyjnych są postrzegani jako bardziej społecznie i seksualnie pociągający bardziej uprzejmi, interesujący, towarzyscy, silni, mający lepszy charakter oraz jako mający większe szanse na uzyskanie pracy w prestiżowych zawodach, mający szanse na bardziej szczęśliwe oraz udane małżeństwa. Natomiast mężczyźni przypisują większe niż kobiety znaczenie atrakcyjności fizycznej przy wyborze kandydata lub kandydatki na partnera. Kobiety natomiast przykładały dużą wagę do poziomu inteligencji mężczyzny (Coombs i Kenkel). Atrakcyjne fizycznie kobiety chodzą na więcej randek niż kobiety mniej atrakcyjne. Nie stwierdzono tych zależności u mężczyzn (Berscheid, Dion, Walster; za: Tedeschi, Lindskold). Wygląda na to, że atrakcyjność fizyczna oraz umiejętność angażowania się w poznawanie nowych osób jest bardzo ważne. Postrzeganie takich osób jest pozytywne pod każdym względem. W odniesieniu do poczucia własnej wartości atrakcyjność może wiązać się z dbałością o swój wygląd zewnętrzny a także nastrój, jaki wyróżnia naszą osobowość. Kobiety muszą się przygotować się na ocenę walorów zewnętrznych, co będzie stanowić najważniejszy pierwiastek w zawieraniu nowych znajomości. Natomiast mężczyźni powinni starać się oczarować swoją mądrością oraz asertywnością w działaniu. Atrakcyjność może wiązać się z dbałością o sylwetkę, prowadzenie zdrowego stylu życia, dobieranie odpowiedniej garderoby oraz makijażu. Natomiast najważniejsze, by "przyciągać" swoim uśmiechem, dobrym humorem oraz pozytywnym myśleniem. Zdrowa samoocena może mieć duże znaczenie dla poczucia atrakcyjności. Pozostałe cechy będą z pewnością lepiej postrzegane przez pryzmat "pierwszego wrażenia". Mężczyźni natomiast staną sie bardziej atrakcyjni poprzez podjęcie ciekawego tematu, udzieleniem rady w trudnej kwestii lub okazaniem aprobaty dla zainteresowań kobiety. Marzeniem każdej z nas jest wejście w prawdziwy, szczery związek z osobą, która zapewni jej poczucie bezpieczeństwa, swobodę w podejmowaniu decyzji, partnerstwo oraz wsparcie w trudnych chwilach. Dlatego ważne jest dla niej, w jaki sposób myśli jej przyszły partner i wdroży swoją wiedzę oraz doświadczenie do ich wspólnego życia. Autor: psycholog, psychodietetyk Joanna Cholewa

Jak rozmawiać z dzieckiem o rozwodzie? Rozstanie rodziców jest bardzo trudnym przeżyciem dla dziecka, zarówno kilkuletniego jak i dla nastolatka. Pierwsze sygnały o tym, że rodzice nie chcą ze sobą przebywać, unikają siebie, wchodzą w konflikty zauważają dzieci od samego początku… Jak rozstanie wpływa na emocje dziecka? Dziecko przyjmuje na siebie emocje rodziców jak gąbka. Pomimo tego, że nie rozumie wielu pojęć, gdy jest maluszkiem widzi kontekst sytuacji. Może to powodować u niego pierwsze problemy emocjonalne. Rodzice wchodząc w konflikt, słabo okazując sobie uczucia, unikając rozmowy i wspólnej interakcji z dzieckiem demonstrują na zewnątrz nie tylko względem siebie, że miłość przestaje istnieć. Dziecko jest rozdrażnione, nadruchliwe, szuka bliskości, staje się labilne emocjonalnie, agresywne. To sygnał, że traci poczucie bezpieczeństwa. Mogą wystąpić także objawy psychosomatyczne takie jak: bóle brzucha, nie utrzymywanie moczu czy kału, bóle głowy, obniżona odporność. Wyprowadzka dla dziecka może oznaczać brak zainteresowania ze strony rodzica – u młodszego dziecka, natomiast starsze dziecko będzie obwiniać np. mamę za to, że nie była miła dla taty. Nastolatek spojrzy na ten fakt z perspektywy, że jest niepotrzebny, odrzucony. Każda perspektywa „odbije się” na dziecku w sposób bardzo krzywdzący. Warto pamiętać, ze dziecko to mały człowiek, który słyszy i rozumie, a przede wszystkim czuje, ma rozwinięte wszystkie emocje. Najmłodszy rozpozna w sobie negatywne emocje, takie jak: smutek, złość na fakt rozstania rodziców. Polecamy też podcast: Co powinno wiedzieć dziecko na temat rozstania rodziców, a co przed nim ukryć? Każda pociecha powinna wiedzieć, czym jest rozstanie rodziców. Rodzicie muszą wyjaśnić, dlaczego postanowili od siebie odejść. W tej sytuacji powinni zrobić to wspólnie z dzieckiem, pokazać, że nadal wszyscy są rodziną, lecz nie będą ze sobą mieszkać. Warto mówić dziecku prawdę na temat uczuć do niego, na temat swoich uczuć do siebie. Rodzice nie powinni przekazywać negatywnych informacji na swój temat, buntować dziecka przeciwko sobie, kłócić się o uwagę dziecka. Z czasem warto dodawać pewne wątki do różnych sytuacji, lecz nie mówić od razu wszystkiego, np. o naprzemienności spotkań z rodzicami, spędzaniu świąt, nowych partnerów rodziców, wakacji itp. Dziecko musi stopniowo przyjmować nowe fakty, zanim „przemyśli” jeden wątek. Trzeba się liczyć z tym, że pojawią się pytania, ciekawość dziecka jest wszechobecna. Warto razem ustalić, o czym powiedzieć dziecku, a co zostawić na później. Jak porozmawiać z dzieckiem ostatecznie o rozwodzie rodziców? Ostatecznie dziecko powinno się dowiedzieć, że rodzice nie będą mieszkać razem, ale będą się spotykać. Ponadto można podkreślić, że nadal się lubią, lecz nie mogą być razem, bo chcą mieszkać oddzielnie. Można dziecku przeczytać bajkę np. pt: „Rozstanie rodziców” z serii „Przygody Fenka” lub włączyć audiobooka pt.: „Bajka nie tylko dla dzieci, o małej chmurce (kiedy rodzice się rozstają)” oraz wiele innych. Dziecko musi wiedzieć, że rozstanie rodziców nie zmieni ich miłości do niego, że będą uczestniczyć wspólnie w ważnych dla niego wydarzeniach, opiekować się naprzemiennie, spędzać ciekawie czas. Warto też na początku wybrać się z dzieckiem do psychologa dziecięcego, który przygotuje odpowiednio dziecko do znoszenia zmiany takiej jak rozstanie rodziców. autor: psycholog Joanna Cholewa --------- ✅ Chcesz spędzać więcej czasu ze swoim dzieckiem w sposób aktywny i niebanalny? Rekwizyty do zabaw dla dzieci i z dziećmi znajdziesz tutaj.

Problem z samooceną dotyka wielu osób, najczęściej są to kobiety, które porównują się do innych, chcąc być w polu większego zainteresowania. Tracą poczucie atrakcyjności. Mężczyźni również skupiają się na swojej sylwetce. Czytam wiele wpisów na temat niskiej samooceny, niechęci do jedzenia, wybiórczości pokarmowej a także zbyt nadmiernemu apetytowi, objadaniu się, a także wielu innych problemów z odżywianiem. Warto się zastanowić skąd powstaje taki problem i dlaczego on dotyka nas w tak dużym stopniu i może prowadzić do zaburzeń odżywiania? Czym są tak naprawdę zaburzenia odżywiania? Problemy z poczuciem łaknienia, sytości występują głównie w dwóch przypadkach: gdy mamy do czynienia z anoreksją oraz bulimią. Zarówno anoreksja jak i bulimia należą do zaburzeń odżywiania. Pierwsze sygnały mogą pojawić się w wieku adolescencji. Najczęściej dotyka dziewczynki w wieku 12 – 18 lat, ponieważ w tym okresie zmienia się u nich wygląd ciała, pojawia się więcej tkanki tłuszczowej niż zwykle. Może trwać wiele lat lub powracać, gdy problem staje sie niezauważony. Co to jest anoreksja? Zaburzenie to polega na podejmowaniu licznych celowych działań prowadzących do utraty masy ciała i/lub podtrzymywaniu małej masy ciała przez pacjenta, przy czym masa ciała wynosi co najmniej 15% poniżej oczekiwanej normy dla wieku i wzrostu, lub też wskaźnik masy ciała (body mass index – BMI), czyli tzw. wskaźnik Queleta (masa ciała w kilogramach podzielona przez wzrost w metrach podniesiona do kwadratu) jest równy lub spada poniżej 17,5. W przebiegu choroby dołączają się zaburzenia spostrzegania obrazu własnego ciała oraz zaburzenia somatyczne, metaboliczne czy neuroendokrynologiczne. Anoreksja prowadzi do jest redukcji masy ciała do coraz mniejszych jej wartości oraz w dalszej kolejności utrzymanie osiągniętej zbyt małej masy ciała, a co się z tym wiąże: - ograniczanie ilości i częstości przyjmowanych posiłków, zawężanie diety, unika tzw. tuczących pokarmów o wysokim indeksie kalorycznym; - wykonywanie przynajmniej jedną z czynności: stosowanie wyczerpujących ćwiczeń fizycznych, przyjmowanie środków redukujących łaknienie, doprowadzanie do wymiotów, stosowanie środków przeczyszczających lub moczopędnych; - wymienionym wyżej działaniom towarzyszy zaburzony obraz własnego ciała, pacjent postrzega je jako „nadal zbyt grube”, towarzyszy temu również lęk przed przytyciem; - u pacjenta pojawiają się także zaburzenia hormonalne z zakresu tzw. osi podwzgórze–przysadka–nadnercza i gonad, co u kobiet prowadzi do braku miesiączki (przed okresem pokwitania) lub zatrzymania miesiączkowania (po okresie osiągnięcia dojrzałości płciowej), a u mężczyzn do zaburzeń potencji i libido. Inne zaburzenia hormonalne, jakie mogą wystąpić, to m.in. nieprawidłowe stężenia hormonów tarczycy, hormonu wzrostu i insuliny. Anoreksji mogą towarzyszyć także objawy zaburzeń psychicznych, m.in. obniżenie nastroju, zmniejszenie radości życia, poczucie braku sensu życia, myśli samobójcze, napięcie, lęk, drażliwość, zaburzenia snu, objawy myślenia obsesyjnego i zachowań kompulsywnych. W szczególnych przypadkach objawy anoreksji mogą być wynikiem innych zaburzeń i chorób psychicznych, dlatego wymaga ona szczegółowej diagnostyki w celu postawienia właściwego rozpoznania i zaproponowania odpowiedniego leczenia. Wyróżniamy 2 główne typy anoreksji: restrykcyjny i bulimiczny. Typ restrykcyjny anoreksji występuje wówczas, kiedy pacjent osiąga utratę masy ciała lub utrzymanie nieprawidłowo małej masy ciała, ograniczając ilość spożywanych pokarmów lub nieregularnie stosując środki przeczyszczające, a także intensywnie i wyczerpująco fizycznie ćwicząc („spalając tkankę tłuszczową”). W typie bulimicznym anoreksji pacjent zazwyczaj ogranicza przyjmowanie posiłków, ale występują też u niego okresy nadmiernego przejadania się, co „reguluje” poprzez szereg wykonywanych regularnie czynności ograniczających wchłanianie, przyswajanie, czy wykorzystanie przez organizm spożywanych pokarmów, m.in.: wymioty, systematyczne stosowanie środków przeczyszczających, czy środków moczopędnych, czasami wielokrotnie przekraczając ich zalecaną dawkę. Leczenie anoreksji Proces leczenia anoreksji powinien być postępowaniem kompleksowym i długoterminowym, obejmującym aspekty psychologiczne, psychiatryczne i somatyczne związane z tym zaburzeniem. Leczenie wymaga indywidualnego podejścia do każdego pacjenta. Zazwyczaj opiera się na psychoedukacji i psychoterapii, która ma na celu między innymi zmianę sposobu myślenia, zachowania, odżywiania się. W bardziej zaawansowanych postaciach anoreksji postępowanie to łączy się z behawioralnym treningiem jedzenia w warunkach szpitalnych. Ponadto w proces leczenia włączana jest cała rodzina oraz najbliższe otoczenie osoby cierpiącej na anoreksję. Co to jest bulimia? Bulimię stwierdza się przede wszystkim u nastolatek i młodych kobiet. Częstość występowania tego zaburzenia wynosi około 1% u kobiet i około 0,1% u mężczyzn. Początek zachorowania występuje zazwyczaj później niż u pacjentów z anoreksją, około 18.–24. roku życia. Zaburzenie to polega na koncentrowaniu życia wokół jedzenia, z jednoczesnymi próbami kontrolowania masy ciała, z okresowo występującymi niekontrolowanymi napadami tzw. żarłoczności, po których pacjent podejmuje szereg czynności „przeciwdziałających skutkom” przyjętego w nadmiernych ilościach pokarmu. Można wyróżnić dwa typy bulimii: typ przeczyszczający i nieprzeczyszczający. O typie przeczyszczającym bulimii mówimy wtedy, kiedy pacjent po epizodzie nadmiernego przejadania się prowokuje wymioty, stosuje środki przeczyszczające czy moczopędne. Natomiast typ nieprzeczyszczający występuje wtedy, kiedy pacjent kompensuje epizody żarłoczności, podejmując różnego rodzaju bardzo ścisłe diety i głodówki. Bulimii towarzyszyć mogą różne objawy zaburzeń psychicznych, m.in. zaburzenia depresyjne, lękowe, snu, osobowości, uzależnienia (między innymi od alkoholu), czy różne czynności kompulsywne. Zachowania bulimiczne należy także różnicować z innymi chorobami psychicznymi, m.in. zaburzeniami depresyjnymi czy psychotycznymi. Bulimia jest zaburzeniem psychicznym, które należy leczyć. Bardzo ważne jest właściwie zdiagnozowanie zaburzeń bulimicznych, określenie stopnia ich rozwoju, nasilenia, czasu trwania. Diagnoza najczęściej stawiana jest przez lekarza psychiatrę, który zaleca dalsze odpowiednie sposoby leczenia i postępowania. Terapia chorych na bulimię jest leczeniem kompleksowym, które powinno obejmować psychoedukację, psychoterapię i farmakoterapię. Psychoterapia może prowadzona indywidualnie lub grupowo, także w ramach szpitalnych oddziałów dziennych, a przy istniejących wskazaniach – także na oddziałach całodobowych. W przypadku znacznego nasilenia epizodów objadania się z następowymi przymusowymi kompulsywnymi czynnościami kompensacyjnymi oraz w przypadku współwystępowania innych zaburzeń psychicznych, wskazane jest często dołączenie przez lekarza psychiatrę leczenia farmakologicznego. Obniżona samoocena zatem wynika z pragnienia posiadania idealnego ciała, a co wiąże się z zupełnym brakiem akceptacji własnego wyglądu. Może mieć również podłoże emocjonalne. To jest tak zwany protest przeciwko sobie, rodzaj samokrytycznego myślenia na każdej płaszczyźnie życia. Pierwsze sygnały świadczące o niskiej samoocenie dotyczą braku wiary we własne siły, braku pewności siebie oraz motywacji do działania. Często takie osoby popadają w depresję oraz towarzyszące jej zaburzenia odżywiania. Warto w tej sytuacji zareagować w odpowiedni sposób udając się do specjalisty, który pomoże rozwiązać problem poprzez diagnozę oraz leczenie i psychoterapię. Autor: psycholog, psychodietetyk Joanna Cholewa