Zaburzenie lękowe z napadami paniki (znane też jako zaburzenie paniczne) charakteryzują przede wszystkim nawracające napady silnego lęku. O czynnikach, które wywołują i podtrzymują bądź pogłębiają ten problem pisałem w osobnym artykule. W niniejszym tekście skupię się na symptomach i metodach leczenia.

Lęk paniczny - objawy

W trakcie tego typu epizodów, które stają się szczególnie dokuczliwe zwykle na czas nie dłuższy niż kilkanaście minut, występują przynajmniej 4 z poniższych objawów. 

• Kołatanie serca
• Wzmożona potliwość.
• Drżenie lub wręcz trzęsienie się ciała.
• Wrażenie duszenia się lub bardzo spłyconego oddechu. 
• Pewien rodzaj dyskomfortu w klatce piersiowej lub nawet ból.
• Ból brzucha bądź nudności. 
• Uderzenia zimna i dreszcze lub uderzenia gorąca. 
• Zawroty głowy, przeświadczenie o nadchodzącym rychło omdleniu, zasłabnięciu.
• Parestezje (czyli odczucie odrętwienia bądź mrowienia).
• Derealizacja (poczucie odrealnienia, jakby to wszystko nie działo się naprawdę) lub depersonalizacja (poczucie jakby było się obok i patrzyła na siebie „z zewnątrz”).
• Silna obawa przed szaleństwem, utratą kontroli nad sobą.
• Silne przeświadczenie przed rychło mającą nastąpić śmiercią (np. wskutek zawału). 

Niekiedy występują również inne objawy, których specyfika zależy od kultury, w jakiej funkcjonuje pacjent. Mogą to być na przykład: dzwonienie w uszach, niekontrolowana potrzeba krzyku czy płaczu, sztywność karku, ból głowy. Żaden z tych objawów nie może być traktowany jako jeden z czterech koniecznych do diagnozy zaburzenia panicznego. 

Do rozpoznania zaburzenia lękowego z napadami paniki konieczne jest jeszcze spełnienie następujących kryteriów: 

• Przez przynajmniej miesiąc po napadzie paniki utrzymywały się silne obawy przed wystąpieniem kolejnego, niepokój, strach np. przed „szaleństwem” czy śmiercią wskutek powtórzenia się epizodu,
• ewentualnie w istotnym stopniu zmieniło się zachowanie chorego (np. zaczął on unikać pewnych działań lub miejsc, by zapobiec napadowi paniki). 

Istotne jest także to, by objawów nie dało się wyjaśnić w żaden inny sensowny sposób – na przykład stanem ogólnomedycznym lub innymi dolegliwościami psychicznymi albo efektem zażywania substancji psychoaktywnych. 

Z powyższego to wynika, ale warto w tym miejscu dla jasności podkreślić, że nie zawsze doświadczenie napadu paniki oznacza, iż ktoś cierpi na zaburzenie lękowe. Doznanie napadu paniki w pewnych sytuacjach może być całkowicie zrozumiałe. Czasami ludzie doświadczają skrajnie silnego lęku w sytuacjach ekstremalnych i nie oznacza to bynajmniej, iż od razu można mówić o zaburzeniu panicznym. Istotne jest spełnianie określonych warunków, które zostały opisane powyżej. 

Zaburzenie paniczne - powikłania 

W przypadku braku adekwatnego leczenie zaburzenia panicznego i utrzymywania się wobec tego choroby przez długi czas, może dojść do powikłań. Przykładem jest agorafobia, czyli m.in. lęk przed otwartą przestrzenią, tłumem i innymi sytuacjami, które mogłyby utrudnić uzyskanie pomocy. W efekcie agorafobii chorzy często obawiają się wychodzić z domu lub oddalać od niego na większy dystans. Wraz z agorafobią niejednokrotnie występują stany depresyjne, natręctwa i fobie społeczne. Aby zapobiec powikłaniom warto skorzystać ze specjalistycznej pomocy niezwłocznie. 

Zaburzenie lękowe z napadami paniki – leczenie 

Zalecaną formą leczenia zaburzenia panicznego jest psychoterapia poznawczo-behawioralna. Niekiedy zaleca się połączenie jej z farmakoterapią (leczenie lekami pod opieką lekarza psychiatry), gdy stan chorego jest na tyle poważny, iż nie jest on w stanie robić postępów w trakcie terapii lub w ogóle nie jest zdolny do wzięcia w niej czynnego udziału. 

Zaburzenie paniczne bywa leczone także w ramach psychoterapii grupowej oraz ściśle dostosowanej do potrzeb klienta terapii indywidualnej w jego środowisku życia (może tak być na przykład wówczas, gdy absolutnie nie chce on wychodzić z domu). 

Więcej o terapii zaburzeń lękowych można przeczytać między innymi tutaj. 

Na szczęście w większości przypadków wystarczająca jest krótkoterminowa psychoterapia poznawczo-behawioralna (która może odbywać się stacjonarnie lub za pośrednictwem programu Skype służącego do rozmów wideo przez Internet).

Proces leczenia jest trudniejszy i może być bardziej czasochłonny, jeśli choroba utrwaliła się lub doszło do wspomnianych powikłań albo jej przebieg jest szczególnie złożony oraz współwystępują z nią inne dolegliwości psychiczne. Stan ten może wstępnie oszacować podczas konsultacji diagnostycznej psycholog online.