Lęk to jedna z najbardziej przykrych emocji. Czasami ludzie określają go jako niepokój, strach lub zdenerwowanie. Bywa kompletnie nieracjonalny.
 
Zaburzenia lękowe - objawy
 
Zaburzenia lękowe, będące przedmiotem pracy podczas psychoterapii to najczęściej: 

• fobie swoiste (lęk przed określonymi obiektami jak wysokość, otwarte przestrzenie, ludzie),
   
• napady paniki (uczucie lęku doświadczane razem z myślą, że zaraz się zemdleje, umrze lub wręcz zwariuje),
   
• zespół stresu pourazowego (powtarzające się wspomnienia okropnych przeżyć z przeszłości i bardzo silny niepokój z tym związany),
   
• zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne, dawniej nerwica natręctw (obsesyjne myślenie o określonych rzeczach lub przymus wykonywania pewnych czynności jak mycie rąk, sprawdzanie),
   
• zespół lęku uogólnionego („rozlany”, utrzymujący się przez dłuższy czas lęk współwystępujący z nieustannym zamartwianiem się).

Psychoterapia wymaga, by pacjent zdawał sobie sprawę z tego, kiedy konkretnie doświadcza lęku. Pomocna jest więc świadomość, jakie są jego przejawy. Uznaje się, że objawy lęku to: spocone dłonie, napięcie mięśni, przyspieszone bicie serca, zarumienione policzki, uczucie pustki w głowie, przecenianie zagrożenia, nie docenianie własnej umiejętności radzenia sobie z problemem, nie docenianie dostępnej pomocy, zamartwianie się i zmaganie z katastroficznymi wizjami. Osoba mająca problem z lękiem unika sytuacji, które go wywołują, wycofuje się z określonych sytuacji, gdy zaczyna odczuwać lęk, podejmuj próby kontrolowania wszystkiego lub wykonywania czynności perfekcyjnie, żeby zapobiec niebezpieczeństwu. Takie podejście wyostrza wzrok na wszelkie najdrobniejsze nawet błędy i przejawy braku kontroli, co tylko pogarsza sprawę. Osoby zgłaszające się na psychoterapię z powodu problemów z lękiem uskarżają się na doświadczanie takich odczuć jak niepokój, rozdrażnienie, zdenerwowanie w pewnych szczególnych sytuacjach, drażliwość oraz inne przykre, kłopotliwe nastroje.

W obliczu lęku człowiek z reguły stosuje jedną z trzech strategii – „walcz, uciekaj lub stój”. Są to typowe reakcje lękowe, które niekiedy bywają bardzo pomocne. W obliczu niebezpieczeństwa mobilizacja do walki bywa użyteczna, gotowość do ucieczki lub zachowanie bezruchu także. Gorzej, gdy tego typu reakcje pojawiają się w dużym, nieadekwatnym natężeniu w okolicznościach, które wymagałyby innego postępowania.

Zaburzenia lękowe - leczenie

Leczenie zaburzeń lękowych podczas psychoterapii odbywa się poprzez rozpoznanie mechanizmów, wywołujących lęk, zmianę struktur poznawczych (praca nad sposobem myślenia), trening technik relaksacji ogólnie zmniejszający napięcie jak równie ułatwiający minimalizowanie fizjologicznych objawów lęku, gdy się pojawiają. W ramach psychoterapii osoba zmagająca się z problematycznym lękiem uczy się też konfrontowania z sytuacjami, które go wywołują, wzmagają, czyli innymi słowy oducza się unikania takich okoliczności. Psychoterapia może być wspierana farmakoterapią w sytuacjach wyjątkowo trudnych, gdy pacjent wręcz jest paraliżowany lękiem i nie może nawet zacząć pracy nad sobą. Leki jednak łagodzą objawy – nie leczą przyczyny toteż psychoterapia jest nieodzowna. W wielu wypadkach przystępna cenowo psychoterapia przez Internet (online) z wykorzystaniem programu Skype daje bardzo dobre rezultaty, ale niekiedy szczególnie pomocny okazuje się bezpośredni kontakt z psychoterapeutą. Niekiedy konfrontowanie się z lękiem wymaga na przykład przeprowadzenie eksperymentu behawioralnego, czyli wspólnego przebywania w miejscach wzbudzających lęk. W takim wypadku psychoterapia przez Internet może pomóc tylko o tyle, o ile pomocne okażą się techniki wyobrażeniowe.

Psychoterapia zaburzeń lękowych – podsumowanie 

• Częste zaburzenia lękowe to fobie, zespół lęku napadowego (ataki paniki), zaburzenie lękowe uogólnione (lęk uogólniony), zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (dawniej znane jako nerwica natręctw), zaburzenie stresowe pourazowe (PTSD).
   
• Objawy stanów lękowych to między innymi: drażliwość, napięte mięśnie, potliwość, przyśpieszone bicie serca, pustka w głowie, unikanie wzbudzających lęk sytuacji, poszukiwanie otuchy w celu załagodzenia niepokoju, uwrażliwienie na wszelkie oznaki lęku.
   
• Zaburzeniom lękowym towarzyszą myśli mające zniekształcenia poznawcze, katastroficzne zapatrywania, koncentracja na zagrożeniu, poczucie własnej niezaradności, bezbronności, poczucie niebezpieczeństwa. Myśli współwystępujące ze stanami lękowymi często zaczynają się od „co jeśli…, „a jeżeli…”, „jeśli tego nie zrobię, to…”, „to oznaka, że zraz… (stanie się coś strasznego)”.
   
• Zaburzenia lękowe można wydatnie zmniejszyć lub wręcz całkowicie wyleczyć. Psychoterapia zaburzeń lękowych z technicznego punktu widzenia jest na szczęście stosunkowo prosta, choć nie znaczy to bynajmniej, iż jest łatwa. Wymaga determinacji pacjenta i niekiedy uznania psychoterapii priorytetem na danym etapie życia. Niektóre zaburzenia lękowe są czasochłonne w leczeniu – wymagają praktykowania zaplanowanych podczas sesji psychoterapii ćwiczeń nawet do paru godzin dziennie. Leczenie, jeśli psychoterapia jest priorytetem, systematycznie poprawia stan chorego.
   
• Ze względu na czasochłonność procesu leczenia oraz fakt, że czasami konieczne jest zaangażowanie psychoterapeuty znacznie wykraczające poza standardowe sesje refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia, niekiedy psychoterapia jest wymagająca finansowo, wymaga wzięcia kredytu lub ekonomicznego wsparcie ze strony rodziny. 

Gdzie uzyskać pomoc? Skuteczna psychoterapia zaburzeń lękowych
 
Gabinet psychoterapii Ocal Siebie oferuje wsparcie terapeutyczne online.