Perfekcjonizm rozumiany po prostu jako skłonność dążenia do doskonałości i najwyższych standardów nie jest bynajmniej czymś złym. Może jednak przybrać wprost niezdrową postać, gdy zaczyna powodować niemożność dokończenia określonych zadań, wieczne niezadowolenie z wyników, niekończące się ulepszanie kosztem terminów, i ogólnie elastyczności w doborze przedsięwzięć z obawy przed niemożnością ich wykonania perfekcyjnie. Może prowadzić do udręki, wyczerpania, nadmiernego stresu, chronicznego nieusatysfakcjonowania, notorycznego unikania projektów skądinąd możliwych do wykonania, ale postrzeganych jako zbyt trudne do zrobienia idealnie. Innymi słowy niezdrowy perfekcjonizm może zaburzać funkcjonowanie i być raczej przekleństwem aniżeli przymiotem.
Kiedy możemy mówić o „zdrowym” perfekcjonizmie a kiedy o „toksycznym”? Porównajmy…
ZDROWY przekłada się na dobrą organizację, sumienność, zmotywowanie, nienaganne standardy pracy, ambicję, traktowanie niepowodzeń jako okazje do nauki, wysoką samoocenę, obieranie celów w realistycznych granicach, czerpanie przyjemności nie tylko z osiągania celu, ale i procesu dążenia do niego.
TOKSYCZNY wiąże się z niepokojem w związku z obawą przed krytyką, z niepodejmowaniem nowych wyzwań z uwagi na lęk przed porażką lub niemożnością osiągnięcia ideału, postrzeganie niepowodzeń jako swoistych „dowodów” na rzecz tezy o własnej bezwartościowości, niską samooceną, chronicznym stresem ze względu na dążenie do irracjonalnych celów niemożliwych do osiągnięcia lub nieosiągalnych w określonym czasie, koncentracją tylko na celu bez czerpania satysfakcji z procesu dążenia do niego, brakiem zadowolenia z osiągniętych rezultatów, poczuciem przytłoczenia, udręki, wyczerpania. W efekcie toksyczny, negatywny, niezdrowy perfekcjonizm prowadzi do nadmiernego stresu i innych przykrych konsekwencji trwania w przeświadczeniu, że nigdy nie jest się dość dobrym.
Kiedy możemy mówić o groźbie popadnięcia w niezdrowy perfekcjonizm? Z pewnością warto się zastanowić nad swoją postawą i rozważyć kontakt z psychologiem lub psychoterapeutą, gdy zgadzasz się z więcej niż połową poniższych tez:
-
Popełniwszy jakiś błąd rozpamiętujesz go oraz obwiniasz się nie mogąc się z tym pogodzić i o tym zapomnieć.
-
Przymierzając się do wielu zadań opracowujesz wyjątkowo dokładną listę rzeczy do wykonania.
-
Tak naprawdę nieczęsto jesteś usatysfakcjonowany ze swoich wyników.
-
Nierzadko bywa, że nie daje Ci spokoju myśl o tym, iż coś mogłeś zrobić lepiej.
-
Jeśli nie byłoby konkretnego terminu na ukończenie danej pracy pewnie siedziałbyś nad nią bez końca nanosząc kolejne poprawki.
-
Miewasz problemy z definitywnym zakończeniem zadań bo wciąż masz przeświadczenie, że coś da się zrobić jeszcze lepiej.
-
Z góry zakładasz, że czynność wykonywana względnie szybko najpewniej jest wykonana nie dość dobrze lub wręcz jest zrobiona niechlujnie.
-
Bywało, że inni mieli Ci za złe lub stawali się podirytowani, gdy próbowałeś wymusić na nich własne najwyższe standardy.
-
Działają Ci na nerwy ludzie, którzy nie stawiają sobie wysokich wymagań.
-
Nie potrafisz zwrócić się do innych po pomoc bo bierzesz za punkt honoru wykazanie się i zrobienie czegoś samemu doskonale, albo po prostu jesteś zdania, że nikt inny nie wykona roboty tak starannie jak Ty.
-
Zwykle kilkukrotnie sprawdzasz wiadomości i zadania przed wysłaniem, by uniknąć jakichkolwiek błędów.
-
Gdy coś idzie nie tak, obwiniasz siebie.
-
Nawet ukończywszy jakieś zadanie przed czasem, do ostatniej chwili sprawdzasz czy nie ma błędów.
-
Kluczowe jest dla Ciebie to, czy uda się precyzyjnie osiągnąć określony cel, a nieosiągnięcie go uznajesz za porażkę, nie bacząc na to, ile zdołałeś zrobić.
-
Nieczęsto jesteś w pełni zadowolony ze swoich efektów.
-
O zadaniach myślisz raczej, że „musisz” albo „należy” je wykonać, a nie że „chcesz” lub „masz ochotę”.
-
Jesteś zdania, że tylko dzięki niebagatelnym osiągnięciom zyskasz uznanie innych ludzi.
-
Bardzo źle znosisz krytykę.
-
Przywiązujesz wagę do tego, jak oceniają Cię inni i co o Tobie myślą.
-
Niejednokrotnie słyszałeś, że przywiązujesz zbyt dużą wagę do szczegółów, przesadzasz w kwestii dążenia do doskonałości.
-
Kategorycznie odmawiasz sobie prawa do popełniania jakichkolwiek błędów.
- Masz skłonność do porównywania się z innymi.
Recommended Comments
There are no comments to display.
Join the conversation
You can post now and register later. If you have an account, sign in now to post with your account.