Błędnym jest pogląd jakoby depresja stanowiła zaburzenie wynikające jedynie ze specyfiki danej osoby, właściwości jej psychiki, jej indywidualnych cech, słabości charakteru. Z reguły do depresji dochodzi z powodu nałożenia się wielu różnych czynników. Niektóre z nich są mniej, a inne bardziej istotne. Na przykład zdarza się, że wystąpienie depresji jest zrozumiałym następstwem znalezienia się danej osoby w skrajnie trudnej sytuacji, która przez dłuższy czas, chronicznie wywołuje negatywny nastrój, wzbudza ponure zapatrywania i prowokuje trudne do zniesienia treści psychiczne, a czyni to w stopniu dalece przekraczającym możliwości danej osoby do radzenia sobie z takimi trudnościami przez długi okres. Ludzie różnie znoszą takie sytuacje i nawet w skrajnych okolicznościach nie każdy popada w depresję, ale czasami naprawdę trudno uniknąć takich negatywnych następstw i choćby krótkotrwałych okresów depresji, które niestety zwiększają podatność na pojawienie się kolejnych epizodów w przyszłości.

Pewne okoliczności utrzymujące się przez dłuższy czas czynią człowieka bardziej podatnym na depresję. Nie każdy na nią zapada przy określonym splocie niesprzyjających wydarzeń, ale niektórym fatalne okoliczności praktycznie nie dają szans, wydatnie obniżając odporność na tę dolegliwość.

Nie należy lekceważyć pierwszych symptomów i łudzić się, że trudny stan sam minie, gdyż depresja może pozostać problemem nawet gdy zmienią się okoliczności, które do niej w głównej mierze doprowadziły. Co gorsza może też wywołać inne dolegliwości i problemy, stanowiące dodatkowe obciążenie. Warto szukać wsparcia wcześnie, a nie dopiero wtedy, gdy wstanie z łóżka rano staje się wyzwaniem. Depresję dobrze jest w ramach psychoterapii zaatakować jak najszybciej. Istnieje wtedy największa szansa, że całkowicie bez farmakoterapii będzie można nie tylko w optymalnym czasie uporać się z nią, ale też skutecznie zapobiegać nawrotom w przyszłości.

Nawet jeśli nie można diagnozować depresji, ponieważ liczba lub rodzaj objawów co do zasady na to nie pozwalają, mimo wszystko kontakt ze specjalistą może ułatwić przejście przez niesprzyjające okoliczność w sposób nienarażający na pogorszenie stanu. Takie profilaktyczne podejście jest zalecane zwłaszcza w przypadku osób, które w przeszłości cierpiały na depresję, przechodziły epizod depresyjny. Ilekroć doświadcza się tego problemu staje się on większym zagrożeniem w przyszłości – może być bardziej intensywny i prawdopodobieństwo jego powtórnego pojawienia się rośnie.

Szacuje się, że 25% epizodów depresji trwa krócej niż jeden miesiąc. 50% ustępuje przed upływem trzech miesięcy. Problem polega na tym, że depresja ma skłonność do nawrotów: 75% chorych zachoruje ponownie w ciągu 2 lat od zakończenia poprzedniego epizodu – ryzyko można zminimalizować poprzez odpowiednią profilaktykę i przytomne obserwowanie swojego stanu przy wsparciu psychologa lub terapeuty. Psychoterapia poznawczo-behawioralna zwiększa kompetencje klienta w zakresie zapobiegania nawrotom.

Jeśli dostrzega się u siebie symptomy depresji, warto skontaktować się ze specjalistą, by w miarę możliwości zapobiec pogłębieniu się problemu, przyśpieszyć powrót do zdrowia lub zapobiec depresji w przyszłości. Można oczywiście łudzić się, że problem sam się rozwiąże, a przynajmniej drastycznie się nie pogłębi, a po przeminięciu już nie powróci, ale zdecydowanie bezpieczniej odpowiednio o siebie zadbać. Niestety wiele osób zwleka z kontaktem z psychoterapeutą do ostatniej chwili, gdy doświadcza już myśli rezygnacyjnych lub wręcz samobójczych, z trudem funkcjonuje, nie doświadcza przyjemności z życia.