Skocz do zawartości

Współczesna inżyniera społeczna czyli roller coaster donikąd


psycholog Rafał Marcin Olszak

2099 wyświetleń

Podobno chcą zmienić "Śpiącą królewnę", bo książę zdejmuje z niej klątwę buziakiem bez wiedzy i zgody, a to narusza standardy tzw. "współczesnej wrażliwości", więc zanosi się na kolejną akcję z cyklu kultura anulowania w praktyce. Mają też być przepisywane niektóre książki, a dzieła części niepoprawnych politycznie - jak na obecne czasy - artystów, mają być wycofane z obiegu.

Inżynieria społeczna to termin odnoszący się do działań polegających na manipulacji i kształtowaniu postaw, przekonań i zachowań społecznych do realizacji określonych celów. Stosuje różnorodne narzędzia i strategie zwłaszcza wykorzystujące do tego Internet. Oto kilka przykładów narzędzi, które mogą być używane we współczesnej inżynierii społecznej.

Propaganda pod pozorem kampanii informacyjnych

Zwykle używa się do tego przekazów wzbudzających silne emocje, odwołujących się do litości, empatii, przedstawiania jakiejś grupy jako ofiary a innej jako oprawców. W ramach działań propagandowych stereotypizuje się jakąś grupę w sposób negatywny, a inną – faworyzowaną – wybiela lub wręcz uwzniośla albo otacza szczególną troską starając się uczynić ją uprzywilejowaną, nietykalną, godną największej uwagi.  

Medialne manipulacje

Wykorzystanie mediów (zwłaszcza internetowych), do kształtowania opinii publicznej i wpływania na społeczne przekonania. Może to obejmować selektywne przedstawianie informacji, manipulację i promowanie określonej narracji. Ta narracja nie jest otwarcie proponowana jako jeden z punktów widzenia do wyboru, ale przemyca się ją pod pozorem różnych innych działań. Jest wpajana w sposób zakamuflowany. Alternatywne zapatrywania stara się zdyskredytować, anulować, unieważnić lub zdemonizować. 

Grupy nacisku

Tworzenie organizacji i grup, które dążą do wpływu na decydentów i podejmowanie działań w celu realizacji określonych celów społecznych. Mogą to być organizacje lobbingowe, stowarzyszenia zawodowe, grupy interesów i tak dalej. 

Kultura anulowania (cancel culture)

Kultura anulowania to termin odnoszący się do praktyki publicznego bojkotowania, wykluczania bądź karania osób, które naruszyły określone normy danej ideologii.  Pod płaszczykiem walki z nadużyciami i niesprawiedliwością doprowadza do szybkiego osądzania i wykluczania jednostek, bez uwzględniania kontekstu czy możliwości zmiany i nauki. Medialne nagonki, internetowe lincze, dyskredytujące fale internetowego hejtu – to tylko niektóre przykłady tego, jak działa kultura anulowania. W inżynierii społecznej jest używana jako środek przymusu społecznego. Zastrasza w niejawny sposób. Środowiska stosujące ją skłonne są nawet zaprzeczać jej istnieniu, określając jako teoria spiskowa, co czyni z kultury anulowania „niewidzialne narzędzie opresji”. Nie ma manipulacji bez kamuflażu. 

Woke culture

Termin "woke" oznacza być świadomym jakiegoś zjawiska społecznego. Ma wywoływać wrażenie długo wyczekiwanego otworzenia oczu na coś istotnego, przebudzenia, olśnienia, bo na fali takich uniesień promuje określoną wizję świata – zwykle niejako uszkodzonego i wymagającego natychmiastowej interwencji, modyfikacji, oczywiście na sposób zgodny z wizją określonej ideologii. Nierzadko prowadzi do olbrzymiego upraszczania, demonizacji innych punktów widzenia i ograniczenia wolności słowa. Bywa wykorzystywana do werbowania nowych sympatyków dla danej ideologii dostarczając im tyleż prostych (bo spłyconych), co chwytliwych odpowiedzi, na dręczące tych ludzi pytania. 

"Nowoczesna wrażliwość" (modern sensitivity)

Odnosi się do postawy społecznej, która skupia się na uwrażliwianiu na różne formy zachowań niezgodnych z duchem danej ideologii. Jej zasadniczym celem jest przewrażliwianie społeczeństwa na jakimś punkcie, aby utorować w ten sposób możliwość cenzurowania oponentów. Pod pretekstem troski o "nowoczesną wrażliwość" możliwe są działania polegające na unieważnianiu, wykluczaniu, ostracyzmie, kwestionowaniu wolności słowa. Ponadto, w pojęcie to wpisana jest także formuła "selektywnego odwrażliwiania", a więc znieczulania społeczeństwa na inne z opisanych tu metod. Na przykład kiedyś cenzura zgodnych z prawem wypowiedzi byłaby nie do pomyślenia; dzisiaj forsuje się pogląd, że jest dozwolona, wszakże uznaje się, iż wypowiedzi te mogłyby zranić uczucia sympatyków danej ideologii. Nie ma orła bez reszki – czynienie szczególnie podatnym na coś, marginalizuje coś innego. Zranione uczucia mogą mieć tylko właściwe osoby, z właściwych powodów.

Choć inżynieria społeczna nie powinna być wykorzystywana w celu ograniczania różnorodności poglądów czy wykluczania odmiennych perspektyw, a zatem podważania tego, co w demokracji szczególnie istotne, bywa tak używana. Istotne jest promowanie dialogu i otwartości na różne opinie, przy jednoczesnym dążeniu do równowagi. Nadmierne rozpropagowanie jednej ideologii stanowi realne zagrożenie dla demokracji, o czym wiemy z lekcji historii.

Krytycy współczesnej inżynierii społecznej zauważają, że nie sprzyja ona atmosferze prowadzącej do poważnej debaty o problemach społecznych, choć na taką kreuje się, ale wprost przeciwnie – w zakamuflowany sposób promuje rozwiązania niedemokratyczne, jak cenzura, nękanie za odmienność poglądów, podsycanie niechęci i lęków, demonizowanie czy bojkot, zniekształcanie faktów na temat przeszłości, snucie alternatywnych wersji tego, co przeszło do historii. Zwracają także uwagę na skalę oddziaływań planowanych i skrytych – podstępnych manipulacji w imię teoretycznie wyższego celu, a w praktyce na rzecz uprzywilejowania określonych grup interesów. Sygnalizują też, że dyskredytuje tradycję, religię usiłując pozbawić te wartości znaczenia i tym samym unieważnić, zatrzeć sens dorobku człowieka.

0 komentarzy


Rekomendowane komentarze

Brak komentarzy do wyświetlenia.

Gość
Dodaj komentarz...

×   Wklejony jako tekst z formatowaniem.   Wklej jako zwykły tekst

  Maksymalna ilość emotikon wynosi 75.

×   Twój link będzie automatycznie osadzony.   Wyświetlać jako link

×   Twoja poprzednia zawartość została przywrócona.   Wyczyść edytor

×   Nie możesz wkleić zdjęć bezpośrednio. Prześlij lub wstaw obrazy z adresu URL.

×
×
  • Utwórz nowe...

Ważne informacje

Używając strony akceptuje się Warunki korzystania z serwisu, zwłaszcza wykorzystanie plików cookies.