Przeszukaj forum

Ze względu na rozwój technologii informatycznej coraz popularniejszą formą pomocy psychologicznej jest kontakt ze specjalistą za pośrednictwem Internetu. Po pomoc przez komunikator do rozmów wideo można w dzisiejszych czasach umówić się z internistą, lekarzem psychiatrą, a także z psychologiem i z psychoterapeutą. Stąd popularność usługi, którą określa się zamiennie jako terapia online czy psychoterapia internetowa. Psychoterapia przez Skype depresji Jednym ze skutecznych sposobów leczenia depresji jest psychoterapia poznawczo-behawioralna, o której bardzo dużo pisaliśmy tutaj oraz w tym miejscu. Istnieją twarde dowody, że ta metoda może nie tylko spowodować poprawę, ale także nauczyć klienta zapobiegać nawrotom choroby. Innymi słowy, badania naukowe potwierdzają efektywność psychoterapii poznawczo-behawioralnej w zakresie obu tych celów. Psychoterapia przez Skype nie jest zaledwie internetowym odpowiednikiem terapii prowadzonej w gabinecie. To byłoby marnowanie potencjału, który drzemie w możliwościach dostarczanych przez sieć i fakt, iż ma się styczność z komputerem. Osoby korzystające z usług takich jak terapia online w Gabinecie Ocal Siebie otrzymują materiały do samodzielnej pracy w formie elektronicznej – formularze, kwestionariusze psychologiczne, materiały video i audio. Otrzymują także dostęp do obszernej bazy artykułów i wskazówek – nie muszą zatem kupować sterty książek czy udawać się do biblioteki. Poza tym psycholog online dostarcza pisemny raport z przebiegu każdego spotkania, zawierający informacje o temacie sesji, analizę, praktyczne porady oraz zalecenia i inne istotne wskazówki. Zapobiega to zjawisku znanemu jako dryf terapeutyczny. Spotkania i cała współpraca mają konkretną strukturę sprzyjającą zdrowieniu i realizacji protokołu terapeutycznego, o którym wiadomo, iż jest pomocny, skuteczny. Klient otrzymuje też od swojego psychoterapeuty tzw. prace osobiste („prace domowe”), które wykonuje się między spotkaniami, by zwiększyć efektywność terapii. Tego typu prace do samodzielnego realizowania stanowią z reguły zapowiedź tego, o czym będzie dana sesja psychoterapeutyczna. Dzięki temu klient wie, czego się spodziewać, czuje się bezpieczniej, a poza tym wie, co konkretnie ma robić między spotkaniami, by terapia okazała się jak najbardziej wydajna. Objawy depresji Terapia online i leczenie depresji Osoba chorująca na depresję częstokroć potrzebuje kompleksowej pomocy. W trakcie psychoterapii przez Skype realizowany jest standardowy protokół terapeutyczny przeciwko depresji, o którym wiadomo z badań klinicznych, iż jest efektywny. Oprócz tego psychoterapia miewa okresowo charakter wspierający, a także dotyczy problemów współwystępujących, które mogą utrudniać zdrowienie lub zwiększać ryzyko nawrotu choroby w przyszłości. Na przykład na depresję bardziej podatne są osoby z bardzo niskim poczuciem własnej wartości, a także te, które doświadczyły poważnej krzywdy oraz Dorosłe Dzieci Alkoholików (DDA). Zrozumiałym jest zatem, że oprócz oddziaływań terapeutycznych wymierzonych bezpośrednio w depresję, zasadne jest też rozwiązanie innych problemów – realizacja programu typowego dla pomocy psychologicznej takiej jak terapia DDA. Nie chodzi też jedynie o złagodzenie objawu depresji polegającego na poczuciu bezwartościowości, ale na wzmocnieniu poczucia własnej wartości danej osoby, by była bardziej odporna na tego typu dolegliwości i umiała sobie z nimi samodzielnie radzić. Bywa, że depresja jest podtrzymywana przez inne poważne problemy psychologiczne, które wymagają rozwiązania, jeśli ma nastąpić rzeczywista i trwała poprawa – przykładem mogą być uzależnienia. Psychoterapia przez Skype – jak to wygląda „Terapia online? Na czym polega, jak przebiega, jak to się odbywa, jak wygląda taka psychoterapia?” – pytają osoby, które jeszcze z takich usług psychologa nie korzystały. Klient umawia się z psychologiem rezerwując termin przy pomocy formularza rezerwacji. O ustalonej porze specjalista nawiązuje kontakt z klientem poprzez program do rozmów wideo – najczęściej Skype, który zapewnia bezpieczne, szyfrowane połączenia. W tym momencie rozpoczyna się trwająca do około 50 minut konsultacja diagnostyczna lub sesja psychoterapii, gdy już trwa leczenie. W tym czasie omawiane jest samopoczucie klienta, bieżące sprawy i ewentualne trudności, poczynione postępy; rozlegle omawia się także realizację pracy osobistej, która z reguły przygotowuje do tego, o czym ma być sesja. Jeśli na przykład spotkanie miało dotyczyć pracy nad depresyjnym sposobem myślenia, terapeuta mógł prosić o lekturę artykułu na temat tzw. zniekształceń poznawczych i ustalenie, które z nich pacjent dostrzega często w swoim rozumowaniu. To ważne, gdyż charakterystycznym symptomem depresji są nasuwające się samoczynnie przygnębiające przemyślenia (tzw. myśli automatyczne), z którymi należy odpowiednio postępować, by nie pogarszały lub nie podtrzymywały negatywnego nastroju. Jeżeli natomiast spotkanie miało dotyczyć treningu rozpoznawania negatywnej, nadmiernie surowej mowy wewnętrznej i zastępowania jej życzliwym, wspierającym dialogiem wewnętrznym, terapeuta może prosić o uzupełnienie kilkunastu sentencji na temat sposobu myślenia obecnego w różnych sytuacjach. Przykładem ćwiczenia, które może być użyte, jest trening odpierania tzw. Okrutnego Krytyka Wewnętrznego. Nierzadko elementem psychoterapii jest tzw. biblioterapia (słowo to jest połączeniem wyrazów „biblioteka” oraz „terapia”) – klient musi przeczytać artykuł, fragment książki lub ulotkę bądź broszurę informacyjną, by mieć istotne dla przebiegu sesji informacje. Czasami lekturą jest ulotka samopomocowa, zawierająca listę praktycznych wskazówek lub konkretne zalecenia na temat tego, jak radzić sobie z określoną dolegliwością. Jak widać, choć zasadniczo sesje psychoterapii najczęściej trwają do około 50 minut, proces zdrowienia nie ogranicza się do samych spotkań z psychoterapeutą. Sesje są kluczowe, ale bardzo istotne jest też to wszystko, co dzieje się między konsultacjami – stosowanie świeżo poznanych technik w codziennym życiu, przygotowywanie się do spotkań, trening umiejętności nabytych w ich trakcie. Ponadto, terapeuta jest do dyspozycji klienta na co dzień, gdyż terapia online to również możliwość wspierającego kontaktu ze specjalistą za pośrednictwem prywatnego, dwuosobowego czata tekstowego (wiadomości tekstowe często wymieniane są także przez Skype). Psychoterapeuta zwykle przynajmniej raz na dobę w dni robocze jest w stanie odpowiedzieć na ewentualne pytania, refleksje czy rozterki klienta, którymi on się dzieli pisząc do swojego terapeuty. Pacjenci cenią sobie takie wsparcie i lubią możliwość kontaktu ze specjalistą, gdy poczują taką potrzebę. Sprzyja to dobrym relacjom, które we współpracy jaką jest psychoterapia, stanowią jeden z ważniejszych czynników, decydujących o pomyślności całego procesu. Psychoterapia przez Skype: umów się z psychologiem, terapeutą. Potrzebna jest wstępna darmowa porada psychologa? Sprawdź, jak ją uzyskać. Wybrane cechy psychoterapii poznawczo-behawioralnej

Dorosłe Dzieci Alkoholików i uporanie się z urazowym dzieciństwem Poradzenie sobie z poczuciem, które pojawia się w odpowiedzi na doświadczenie krzywdy, nie jest zadaniem łatwym, ale możliwym i godnym wysiłku. Artykuł wyjaśnia na czym polega ten proces i dlaczego warto się w niego zaangażować. Egzystencja z poczuciem krzywdy Ludzie niekiedy idą przez życie niejako po śladach wyznaczonych przez krzywdy doznane w przeszłości. Ludzki los płynie natenczas korytem psychicznych blizn. Teraźniejszość rozwija się w cieniu minionych zranień. I choć nie jest to podróż donikąd, bo żadna taką nie jest, to jednak nie towarzyszy jej głębokie poczucie sensu. Ciężar doświadczeń zdaje się przytłaczający, przemierzanie kolejnych tygodni, miesięcy i lat nie dystansuje od bólu, a na horyzoncie nie widać ukojenia. Człowiek jest w ruchu, ale tak naprawdę pozostaje zatrzaśnięty w swoim cierpieniu, które odpuszcza mu tylko na chwilę, by nawracając dokuczać ze wzmożoną siłą. Nieprzepracowane poczucie krzywdy pozostaje aktualnym problemem niezależnie od tego, ile czasu minęło od zranienia. Problemem, który domaga się podjęcia kroków zaradczych i działań naprawczych. Problem zaprzeczania doznanej krzywdzie Niekiedy poczucie krzywdy bywa niejako zamrożone nawet przez bardzo długi okres czasu. Nie znaczy to bynajmniej, że doświadczenia krzywdy nie było – poszkodowany po prostu nie dopuszcza do siebie takiej wizji. Przyjęcie jej do wiadomości i uznanie, że zostało się ofiarą nie jest z różnych względów sprawą łatwą. Dla jednych to problem, ponieważ w ich odczuciu oznacza przyznanie, iż nie byli wystarczająco silni. Innych przeraża perspektywa ponownego przeżycia cierpienia, które towarzyszy przyglądaniu się zranieniom i określaniu szkód. Potrzeba odwagi, by uznać, iż coś głęboko dotknęło oraz aby spojrzeć w oczy własnym demonom. Potrzeba determinacji, żeby chcieć zmierzyć się z trudnym procesem kojenia poczucia krzywdy. Potrzeba szczerości, by wskazać, kto był sprawcą, a nierzadko bywa to niesłychanie trudne. Ciężko jest powiedzieć „zraniła mnie matka”, „skrzywdził mnie ojciec”, „żona spowodowała moje cierpienie”, „mąż zadał mi ból”. Stwierdzenia takie podważają iluzję porządku osobistego danego człowieka. Rzecz w tym, że ta iluzja i tak musi zostać pokonana, bo krzywda burzy wewnętrzny ład i stawia przed koniecznością budowania go od nowa. Trzeba będzie poukładać pewne pojęcia od początku, skoro zranienie nadeszło ze strony tych, którzy powinni być wsparciem. Kiedy podpora przestaje pełnić swoją funkcję, zapada się wewnętrzny świat. Naprawa tego stanu rzeczy to wyzwanie i słusznie jawi się jako trudny proces. Jest on jednak konieczny, więc unikanie go odwleka to, co niezbędne, i wydłuża całą historię cierpienia. Sens uzmysłowienia sobie poczucia krzywdy Dopiero po świadomym uzmysłowieniu sobie poczucia krzywdy następuje głęboka refleksja nad doznanymi zranieniami i określanie poniesionych strat. Poczucie krzywdy pozwala je oszacować tak samo jak ból pozwala rozpoznać miejsce, w którym ciało choruje. Temu właśnie służy to poczucie – między innymi pozwala się zorientować, co w człowieku zostało naruszone podczas doświadczenia krzywdy. „Jeśli nie uleczysz rany, która cię boli, będziesz krwawić na tych, którzy cię nie zranili.” – Autor nieznany Oszukiwanie samego siebie, że krzywdy nie było, jest w istocie życiem w kłamstwie. Ponura maskarada może być na tyle przekonująca, że człowiek sam zaczyna w nią wierzyć. Wtedy problemy życiowe i kłopoty w relacjach, które są następstwem krzywdy, jawią się jako niezrozumiałe albo upatruje się ich przyczyn w niewłaściwych czynnikach. A skoro tak, trudniej jest tym trudnościom zapobiegać. Stają się nieodłączną częścią teraźniejszego bytu danej osoby, choć ich prawdziwe powody pozostają ukryte i mają korzenie sięgające do momentu, gdy zaistniało doświadczenie krzywdy. Żyje się we mgle stale wracając do tych samych miejsc, w których nieodmiennie czeka na człowieka cierpienie. Nie mając wiedzy o motywach i mechanizmach problematycznego postępowania trudniej jest schodzić ze śladów wiodących do emocjonalnego bólu. Z poczuciem krzywdy można także starać się po prostu egzystować. Da się z nim żyć. Wtedy jednak człowiek ma tendencje do tego, by się znieczulać, bo nawracający ból bywa bardzo dokuczliwy. Skłania to do nałogów oraz do silnych, dramatycznych przeżyć, którymi osoba stara się zagłuszyć echa zranień. Znieczulenie niekiedy oznacza w praktyce nieczułość, niewrażliwość, obojętność, a nawet sadyzm lub samoudręczenie. Człowiek otumaniony tak naprawdę nadal pragnie coś czuć – może wobec tego sięgać po drastyczne rozwiązania, które krzywdzą jego lub innych, tak czy inaczej skazując go na poczucie osamotnienia. Oszacowanie strat po doświadczeniu krzywdy Nie ma mowy o radykalnym akceptowaniu przeszłości lub odpuszczeniu win, jeśli właściwie nie wie się, co stara się uznać lub co i komu darować. Właśnie dlatego tak istotne jest rzetelne rozstrzygnięcie, jakie zostały spowodowane szkody. Można je pogrupować w trzy kategorie. Pierwsza kategoria to straty, czyli wszystko to, czego w wyniku doświadczenia krzywdy człowiek został pozbawiony. Druga kategoria to ciężar, czyli bagaż, który w następstwie doświadczenia krzywdy dana osoba ze sobą niesie. Trzecia kategoria to rozstrój, czyli pomieszanie pojęć, utrata punktów odniesienia, a zatem chaos, który powstał w wyniku zburzenia wewnętrznego ładu, porządku osobistego danego człowieka w rezultacie doświadczenia krzywdy. Konsekwencje doświadczenia krzywdy w dzieciństwie Dorosłych Dzieci Alkoholików Dzieci, które były świadkami przemocy małżeńskiej lub, co gorsza, same były ofiarami jakiejś formy przemocy (na przykład fizycznej lub psychicznej) częściej w przyszłości doświadczają problemów związanych ze zdrowiem psychicznym. Z większą dozą prawdopodobieństwa takie dzieci już jako dorosłe osoby będą sięgały po używki oraz same stosowały przemoc wobec własnych partnerów życiowych. Część osób, które były w dzieciństwie świadkami lub ofiarami jakiejś formy przemocy mogły także jako dzieci doświadczać wzmożonego niepokoju, złego samopoczucia, depresji, miewać koszmary senne, samemu wobec siebie stosować przemoc, a także doświadczać fizjologicznych dolegliwości, będących objawem silnego stresu. Następstwa długo trwającego okresu krzywdzenia U części osób, które żyły w środowisku pełnym przemocy przez dłuższy czas, mogą pojawić się bardzo poważne problemy psychologiczne takie jak: ostra reakcja na stres, zespół stresu pourazowego (PTSD), zaburzenia adaptacyjne, depresja i inne. Trudności te wystąpić mogą zwłaszcza u osób, które są na nie genetycznie podatne. Szczególnie dolegliwe bywają następstwa przewlekle niezaspokajanych potrzeb dziecka, które są dla niego krytycznie ważne. Brak wystarczającej dozy właściwie wyrażanej miłości rodzicielskiej skutkuje trwałym deficytem w tym kontekście. Osoba może czuć się niekochana, nie akceptować siebie, nie darzyć samej siebie miłością własną albo – gdy więź z rodzicami była niewłaściwa – wchodzić w krzywdzące relacje i nie wychodzić z nich pomimo złego traktowania i braku perspektyw poprawy. U niektórych kobiet dochodzi do wykształcenia mechanizmów charakterystycznych dla podatności na zranienie, które dodatkowo podsycane są opisanymi dalej trudnościami w zakresie samokontroli i uciekania w fantazje. Nie liczenie się z granicami, odrębnością bądź prywatnością dziecka oraz brak poszanowania dla jego autonomii może spowodować, że trudno mu w przyszłości będzie odkryć i zaakceptować własną indywidualność oraz podejmować suwerenne decyzje. Natomiast całkowite zlekceważenie wyznaczania dziecku pewnych granic, przyzwalanie by „wychowywało się samo” może z kolei sprawić, że stanie się nadmiernie niezależne w stopniu utrudniającym mu tworzenie zgodnych, partnerskich relacji z innymi osobami. Dorosłe Dziecko Alkoholika może żyć z głębokim przeświadczeniem o własnej niekompetencji i przez to przyjmować bierną postawę wobec problemów. Jeśli dziecko nie ma poczucia, że spełnia wymagania rodziców, bo są oni wiecznie zajęci własnymi sprawami lub narzucają mu nierealne standardy, by zrekompensować sobie własne porażki, ono w końcu przyjmuje, że zawiodło rodziców, nie jest wystarczająco dobre. Dziecko wychowujące się w nękanej przez problem alkoholowy rodzinie, która funkcjonuje odmiennie w zależności od tego, czy rodzic pił czy jest trzeźwy, może mieć trudność ze zdefiniowaniem własnej tożsamości. Skoro wszystkie zasady zmieniają się jak w kalejdoskopie, a środowisko permanentnie lub okresowo pogrążone jest w chaosie, dziecku trudno się w tym wszystkim połapać. Ciężko odnaleźć samego siebie dorastając w warunkach bezplanowości – w zamęcie, w którym nic nie jest pewne. Niektórym Dorosłym Dzieciom Alkoholików ten nieład tak wchodzi w krew, że stale egzystują w dramacie – idą przez życie mimowolnie siejąc w nim ferment. W rodzinie, w której występuje problem alkoholowy, potrzeby dziecka mogą być traktowane jako mniej ważne. Niepisaną i sztywną zarazem regułą jest, że dziecku nie wolno stwarzać problemów, by nie pogarszać już i tak ciężkiej sytuacji. Nie wolno zatem zakłócać spokoju wyrażając emocje ani zawracać głowy swoimi oczekiwaniami chociaż są to przecież w istocie prawa każdego małego człowieka. Nic więc dziwnego, że tak wielu Dorosłym Dzieciom Alkoholików niezwykle trudno jest mówić o swoich uczuciach i potrzebach, co ze zrozumiałych względów nie ułatwia im budowania satysfakcjonujących relacji. Znoszenie skrajnie trudnych sytuacji, które mogą występować w rodzinach dysfunkcyjnych, wywiera na dziecku ogromną presję, by udawało, że nic się nie dzieje. Rzeczy nie do zniesienia trzeba przecież jakoś wytrzymać, by przeżyć. Zablokowane przeżycia emocjonalne odbijają się jednak na funkcjonowaniu człowieka w jakiś sposób znajdując w końcu prędzej czy później ujście. Czasami wytrenowana w ten sposób zdolność blokowania przeżyć staje się nawykiem, przez co Dorosłe Dzieci Alkoholików mogą tolerować niebywałe obciążenia – przynajmniej do czasu, aż blokady w jakimś punkcie pękną. Emocje nigdy nie przechodzą bez echa. O ile dziecko ma pewien wpływ na siebie, wie co się z nim dzieje i może w jakiś sposób kierować sobą, w przyszłości raczej również będzie zdolne do normalnej dozy samokontroli. W rodzinie z problemem alkoholowym działania nie zawsze prowadzą do tych samych skutków i nigdy nie wiadomo, co się wydarzy. To jak życie przy tykającej bombie, która w każdej chwili może wybuchnąć. Aby odnaleźć się w takich warunkach trzeba się niesłychanie (jak na możliwości dziecka) kontrolować. A kiedy już dochodzi do zapłonu, następuje totalny chaos, po którym pijący rodzic nierzadko znowu narzuca sobie i otoczeniu żelazną dyscyplinę na pewien, trudny do oszacowania czas. W rezultacie Dorosłe Dzieci Alkoholików miewają różne problemy z kontrolą – sztywnieją, gdy jest okazja do luzu, zwłaszcza w intymnych relacjach kontrolują nadmiernie i są przesadnie odpowiedzialne, by nie czuć niepokoju bądź uciekają w fantazje albo mają ogromną trudność z zachowaniem samokontroli. Ta ostatnia ewentualność czyni je szczególnie podatnymi na nałogi. Terapia DDA i warunki uporania się z poczuciem krzywdy Kojenie poczucia krzywdy często przypomina ciężką przeprawę. Można próbować radzić sobie z tym w pojedynkę, ale zdecydowanie lepiej mieć wsparcie. Zwłaszcza specjalisty wykwalifikowanego w niesieniu pomocy psychologicznej. Najpierw należy zadbać o to, by ustało doświadczenie krzywdy, i zatroszczyć się o bezpieczeństwo poszkodowanej osoby. Czasami ludzie są ranieni całymi latami. Uporanie się z poczuciem krzywdy, wynikającym z minionych doświadczeń, musi zostać poprzedzone rozwiązaniem bieżących bolesnych spraw. W następnej kolejności można przystąpić do nadrabiania zaległości w zakresie tego, czego człowiek został pozbawiony. Jeśli nie jest to możliwe, konieczne jest określenie sposobów radzenia sobie z własnymi deficytami. W zależności od rodzaju ubytków, potrzebne może okazać się również odżałowanie tego, co człowiek stracił przez doświadczenie krzywdy, ponieważ po niektórych zranieniach musi nastąpić żałoba. Zasadne może okazać się również skontaktowanie się z innymi, niż smutek i żal, emocjami takimi jak poczucie bezradności, lęk czy gniew, oraz rozplątanie nie dających spokoju węzłów poczucia winy i wstydu. Proces ten ma służyć wentylacji tych emocji, ale i opanowaniu umiejętności radzenia sobie z nimi w konstruktywny, bezpieczny sposób, oraz asertywnego wyrażania ich. Poza tym pomaga w odzyskaniu łączności z samym sobą, z własnymi potrzebami. Bardzo istotna jest też nauka umiejętności, których nie opanowało się w następstwie krzywdy polegającej na zaniechaniu lub zaniedbaniu, gdy rodzic nie przekazał ich swojemu dziecku. Nie mniej ważna jest nauka radykalnego akceptowania, co jest praktyką, lekcją do stałego przerabiania, a nie jednorazowym aktem, i pozwala dostrzegać oraz uznawać stan faktyczny zamiast spostrzegać go przez pryzmat poczucia zranienia lub z pozycji ofiary. Kolejną sprawą jest rozpoznanie ciężaru krzywdy i odpowiednie z nim postępowanie. Zależnie od formy takiego bagażu konieczne są różne strategie radzenia sobie z nim. Czasami są nim destrukcyjne przekonania, które trzeba przepracować. Ewentualnie problematyczne schematy funkcjonowania wymagające korekty lub zastąpienia innymi. Mogą to być dolegliwości, z którymi trzeba nauczyć się żyć lub problemy psychiczne bądź zaburzenia, które należy leczyć. Może to być balast negatywnych myśli o sobie i własnym życiu, którego trzeba się pozbyć, żeby zrobić miejsce dla nowych zapatrywań na swój temat w celu odzyskania poczucia własnej wartości. Często nieodzowne jest poszukiwanie nowych interpretacji na temat przeszłości, w tym całego kontekstu doświadczenia krzywdy, a nawet jej samej. Radzenie sobie z ciężarem w określonych przypadkach może polegać na praktyce uważności w celu na przykład ograniczenia „emocjonalnych wstrząsów wtórnych”, pojawiających się w odpowiedzi na nawracanie wspomnień krzywdy. I wreszcie koniecznym jest zwieńczenie poprzednich kroków czyli odzyskanie wewnętrznego ładu. Regulacja wywróconych do góry nogami lub poustawianych w poprzek znaczeń. Przyjęcie systemu wartości, który pozwala nadać życiu sens. Odnalezienie siebie poprzez: ograniczenie chaosu, wyznaczanie granic, oddzielenie przeszłości od teraźniejszości, pragnień od potrzeb, kaprysów od celów, życzeń od możliwości, planów od marzeń, ograniczeń od wad. Zależnie od obranego systemu wartości człowiek dokonuje też ostatecznej decyzji o tym, w jaki sposób będzie odpuszczał winy sprawcom swojego cierpienia. Określi również nową, spójną narrację osobistą, która nada egzystencji konkretny kierunek i głębokie znaczenie, a dzięki temu ułatwi satysfakcjonujące spożytkowanie reszty czasu, jaki został mu dany. Obserwuj mój fanpejdż. Potrzebujesz dodatkowych wskazówek? Skorzystaj z darmowej porady na forum. Możesz też umówić się na płatną sesję z psychologiem online przez Skype.

Strona internetowa Gabinetu Ocal Siebie niedawno przeszła metamorfozę. W tej chwili dostępne jest na niej także monitorowane przez psychologów forum dyskusyjne, na którym można rozmawiać o sprawach obyczajowych, psychologicznych. Można na nim także uzyskać nieodpłatne porady, których członkowie naszego zespołu terapeutycznego w miarę możliwości czasowych. Mottem serwisu jest hasło „psychologia blisko ludzi”. Misją platformy jest niesienie pomocy psychologicznej online: wsparcie przez forum internetowe, porady psychologa przez Internet, psychoterapia przez Skype. OcalSiebie.pl jest bezpiecznym azylem, na którym w życzliwej atmosferze, anonimowo można porozmawiać zarówno o trudnych sprawach jak i o tym, co cieszy, wzrusza. Psychologiczne forum dyskusyjne na łamach naszej platformy posiada sekcje poświęcone relacjom, dolegliwościom lękowym oraz związanym z nastrojem, a także o tematyce DDA (Dorosłe Dziecko Alkoholika) i o innych zagadnieniach. Rejestracja na łamach serwisu jest bezpłatna. Oto lista kluczowych sekcji na forum wraz z ich krótkim omówieniem: Poznajmy się! Forum, na którym nowi Użytkownicy mogą przywitać się i powiedzieć parę słów o sobie. Rozwój osobisty Forum przeznaczone do rozmów o pogłębianiu różnego rodzaju miękkich kompetencji, a także o pracy nad poczuciem własnej wartości czy asertywnością. Niełatwe przejścia Forum poświęcone różnorakim problemom osobistym – takim jak na przykład samotność, stres w pracy. Problemy w związkach Forum poświęcone różnorakim trudnościom występującym w relacjach – na przykład małżeńskich, partnerskich. Rozstania, rozwody, żałoba Forum przeznaczone dla osób, które przeżywają ból emocjonalny po zakończeniu lub utracie bliskiej relacji. DDA / DDD Forum, na którym o swoich specyficznych trudnościach mogą rozmawiać tzw. Dorosłe Dzieci Alkoholików oraz tzw. Dorosłe Dzieci z rodzin Dysfunkcyjnych. Zaburzenia lękowe Forum przeznaczone dla osób doświadczających dolegliwości lękowych takich jak na przykład zaburzenie lękowe z napadami paniki czy fobia społeczna. Zaburzenia nastroju Forum poświęcone takim dolegliwościom jak między innymi depresja i choroba afektywna dwubiegunowa. Inne wyzwania i problemy psychologiczne Forum o zagadnieniach, które nie klasyfikują się do żadnej z pozostałych sekcji strony. Hyde Park Forum do swobodnych rozmów na różnorakie tematy.

Wartościowe źródła wiedzy na temat osób dotkniętych tzw. „Syndromem DDA” to już dość leciwe publikacje. Tymczasem młodsze pokolenia Dorosłych Dzieci Alkoholików i Dorosłych Dzieci z rodzin Dysfunkcyjnych różnią się nieco pod względem wiodących tendencji. „Ekranizacja życia” czyli ucieczka w nierealistyczne wizje Nie jest to oczywiście specjalistyczny termin, a tylko pewna metafora. Ponieważ w rodzinach z problemem alkoholowym często jest tak, że dziecko nie mogąc zaradzić sytuacji ani podołać emocjonalnemu ciężarowi, jaki z niej wynika, wykształca sposoby pozwalające odwrócić od tego uwagę, niejako uciec przed tym – „uciec w coś”. Praktykując ten osobliwy eskapizm nierzadko ucieka w media – telewizję, gry komputerowe, internet, telefon komórkowy. To z tych mediów raczej aniżeli z domu czerpie wzorce i informacje o tym, jak rzekomo wygląda zwyczajne życie. Oczywiście obraz ten jest niekompletny i nierealistyczny. Przede wszystkim jednak akcja zwykle rozgrywa się tam niemal bez udziału widza, bo nawet w grach komputerowych scenariusz na ogół bywa z góry przesądzony. Dziecko alkoholika tak długo wpatruje się w ekran i robi to tak intensywnie, by uciec przed przytłaczającą, ponurą rzeczywistością dorastania w dysfunkcyjnym środowisku, że w końcu zostaje przez ten nieszczęsny prostokąt oczarowane. Urok trwa nawet lata po tym wszystkim, kiedy dana osoba już dorosła, a otoczenie diametralnie się zmieniło. W dorosłości niemożność ułożenia sobie życia w sposób podpatrzony w odgrywających tak ważną rolę mediach może wywoływać frustrację, a nawet stany depresyjne. Czynione porównania własnej prozaicznej egzystencji z tym, co widziało się na ekranie, bywa źródłem silnych negatywnych emocji. Uczucia te są tak silne, że tylko dodatkowo skłaniają do ponownej ucieczki w świat fikcji, by zaznać ulgi, zająć czas, odwrócić uwagę od szarości dnia codziennego (czyli powtórzyć schemat z przeszłości). W rezultacie dzisiejsi dwudziestolatkowie i trzydziestolatkowie DDA miewają tendencje nadmiernego korzystania z komputera (konsoli), telewizora czy internetu, co pochłania zbyt wiele czasu i uwagi. Część DDA odczuwa dziwny przypływ rodzinnej atmosfery oglądając filmy czy obcując z grami, ponieważ to one zastępowały im kontakt z rodzicami i autentyczne relacje z bliskimi. Pewne osoby, wśród których większość stanowią kobiety, pogrążają się natomiast w fantazjach o idealnym związku, życiu towarzyskim, macierzyństwie i podejmują gorączkowe starania, by sprostać tym standardom częstokroć kosztem własnych potrzeb. Osoby te często miewają trudność z konstruktywną organizacją sobie wolnego czasu, z motywacją do podejmowania czynności innych niż pasywna rozrywka jak oglądanie filmów czy seriali. Niektórzy przedstawiciele młodego pokolenia DDA mówią wręcz o takim odczuciu, że życie rozgrywa się jakby bez ich udziału – obserwowane niejako przez szybę. Inne mówią o tym, że czują się jakby zjeżdżały ze stoku narciarskiego bez możliwości zatrzymania się i wszystko, co dobre, je omija. Skarżą się na poczucie bezradności i brak wiedzy o tym, w jaki sposób wpływać na swój los. Jednocześnie bardzo pragną zmian i frustruje lub dołuje je, że nie wiedzą jak je wprowadzić lub podtrzymać bez wracania do starych schematów. Osoby, u których tendencja do „ekranizacji życia” jest nasilona, często bujają w obłokach, wierzą, że ich los samoczynnie i nagle odmieni się jak podczas nieoczekiwanego zwrotu akcji w filmie, w głębi duszy mają poczucie, że czeka je coś niezwykłego i muszą uzbroić się w cierpliwość, przetrwać, aż to się w ich egzystencji pojawi. Łudzą się, że partner się zmieni, towarzystwo w pracy przestanie być toksyczne, rodzice zaczną wreszcie dawać troskę, której się od nich oczekuje... Tymczasem jak na złość oczekiwane zmiany nie nadchodzą, lata lecą. Ludzie grzęzną w swoich schematach przez co coraz trudniej im się z nich wyrwać. DDA kierują się raczej nieuzasadnioną wiarą w samoczynną zmianę niż realistycznym podejściem polegającym na systematycznej pracy na rzecz modyfikacji życia w pożądany sposób. Okres oczekiwania bywa wyczekiwaniem na gotowość – gotowość do małżeństwa, gotowość do rodzicielstwa, do zmiany pracy, zmiany partnera, zmiany złych nawyków lub niesatysfakcjonujących realiów życia. A przecież żadna z tych kwestii nie wymaga biegłości w sztuce przetrwania, lecz zakasania rękawów i konkretnego przepracowania wedle mądrego planu. Z organizacją nie jest łatwo, skoro dorastało się w atmosferze dramatu i chaosu, na który miało się zerowy lub dalece ograniczony wpływ. DDA często bardzo mocno doświadczają tak zwanej wyuczonej bezradności. Niektóre osoby nie tylko jakby obserwują własne życie przez szybę, ale niejako dryfują bez konkretnego celu jakby czas stał w miejscu. Niestety, pewne sprawy mają określony termin ważności. Kiedy jest już za późno, rozgoryczenie narasta. Niekiedy gromadzi się całymi latami, choć przecież nie musi. Wszak obraz zmieni się najbardziej nie po przełączeniu kanału pilotem telewizora, lecz po wstaniu z fotela, by zacząć działać... Potrzebujesz dodatkowych wskazówek? Skorzystaj z darmowej porady na forum. Możesz też umówić się na płatną sesję z psychologiem online przez Skype.

Dorosłe Dzieci Alkoholików Jak to jest wychowywać się w rodzinie z problemem alkoholowym? Wiedzą o tym dorosłe dzieci alkoholików (DDA). Podobne doświadczenia mają DDD, czyli dorosłe dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, w których występowały inne uzależnienia lub problemy. W wyniku specyficznych doświadczeń u osób mających je w życiorysie kształtują się szczególne cechy i postawy. Oczywiście każda osoba jest niepowtarzalna, więc indywidualnie reaguje na określone sytuacje, ale mimo to możliwe jest wyróżnienie pewnych cech wspólnych ujawniających się u znacznej liczby osób z rodzin z problemem alkoholowym. Te cechy skłądają się na tzw. „Syndrom DDA” (o którym pisaliśmy szerzej już wcześniej). NA MARGINESIE: Jeśli chcesz rozmawiać o tematyce DDA / DDD możesz to zrobić na forum dyskusyjnym tutaj. Niemal zawsze osoba ma trudność z pełnym uzmysłowieniem sobie powstałych w wyniku życia w rodzinie z problemem alkoholowym mechanizmów, które sterują jej zachowaniem. Po prostu bardzo trudno przyjąć do wiadomości, że w pewnym sensie pozostaje się pod wpływem tego wszystkiego, co wówczas się działo. Łatwiej jest udawać przed sobą, że przeszłość minęła bezpowrotnie i życie zwyczajnie toczy się dalej. Niestety czasami pojawiające się trudności zdradzają jednoznacznie, że przeszłość nie została przepracowana, a człowiek wciąż przejawia postawy i stosuje strategie wyuczone na wczesnym etapie egzystencji. Niejako pozostaje „zamknięty w pokoju dziecięcym” i wciąż uwzględnia „nauki” uzależnionego lub współuzależnionego rodzica. Szkoła życia w rodzinie dysfunkcyjnej pozostawia bardzo trwałe ślady – zamiast udawać, że ich nie ma, należy uważnie i troskliwie przyjrzeć się sobie, by je znaleźć i w miarę możliwości naprawić, co odbywa się między innymi w ramach terapii grupowej lub psychoterapii indywidualnej. Chowanie głowy w piasek i udawanie że problemu nie ma jest w języku psychologicznym nazywane zaprzeczeniem. Zaprzeczenie w przeszłości mogło być przez daną osobę „trenowane” na różne sposoby. Dziecko mogło np. bronić rodziców, usprawiedliwiać ich, minimalizować szkody powodowane przez ich nałóg lub pomagać im kryć swoje uzależnienie („pije tylko piwo, to nie alkohol”, „piją tylko w weekendy”, „lubi dobrze się bawić, to wszystko”, „każdy zasługuje na chwilę odprężenia”, „to jego hobby”, „po prostu jest smakoszem wina”, „nie przyszedł do pracy bo jest obłożnie chory”). Innym wymiarem zaprzeczenia jest marginalizowanie wpływu rodziców na życie osoby. Udaje się, że to nie ma lub nie miało znaczenia, obwinia siebie za nałóg rodziców („przysparzałem im dużo trudności”, „mama wychowywała mnie samotnie”, „jako najstarszy syn powinienem był bardziej dbać o mamę”), neguje się, że odczuwa lub odczuwało cokolwiek wobec picia rodziców, jakby bycie świadkiem ich picia nie wzbudzało żadnych emocji. Trzeci poziom zaprzeczenia jest związany ze szczególnym stosunkiem do siły woli. Część osób ma poczucie, że skoro udało im się przetrwać swoje dzieciństwo to zniosą już nieomal wszystko. Krańcowo się eksploatują, egzystują prawie jak maszyny, które muszą ze wszystkim sobie poradzić bez okazywania uczuć, doskonale się kontrolują i bez przerwy monitorują swój stan oraz reakcje otoczenia, by być na wszystko przygotowanym. Jasnym jest, że tego typu postawy wiążą się ze specyficznymi doświadczeniami z domu rodzinnego choć osoba może przeczyć jakoby jej postępowanie miało cokolwiek wspólnego z dzieciństwem. Następny wymiar zaprzeczenia dotyczy stosunku do picia i alkoholu w ogólności. Niektórzy zestawiają siebie z rodzicami i stwierdzają, że nie mają problemu z piciem, bo nie piją tak jak oni. Inni zdecydowanie reagują obronnie, opryskliwie, gdy ktoś porusza temat ich picia. Krótko mówiąc osoba zaprzecza jakoby doświadczenia z domu rodzinnego miały wpływ na jej stosunek do alkoholu i picia chociaż dla postronnych obserwatorów ten związek wydaje się wyraźny. Ze zrozumiałych względów warunkiem uzmysłowienia sobie istoty swoich problemów jest zaprzestanie zaprzeczania i spojrzenie prawdzie w oczy. Dopiero wówczas możliwe jest „wzięcie na warsztat” problematycznych postaw oraz strategii postępowania i przepracowanie ich. Aby lektura niniejszego tekstu nie była tylko powierzchownym przyjrzeniem się potencjalnym cechom osoby z rodziny z problemem alkoholowym, dobrze mieć na względzie, czy podczas lektury nie stosuje się jakiegoś sposobu zaprzeczania. Warto przełamać się i szczerze, z otwartym umysłem, refleksyjnie podejść do tego zagadnienia. Można też wziąć kartę oraz długopis i czytając o różnych cechach DDA odnieść ich charakterystyki do własnej osoby oraz swojego doświadczenia i własnej historii. Tego typu wgląd może okazać się bardzo konstruktywny i pouczający. Cechy DDA czyli przejawy syndromu Dorosłych Dzieci Alkoholików) Przyjrzyjmy się liście cech często spotykanych u DDA. [1] Ponieważ jako dziecko stale trzeba było mieć się na baczności, efektem tego jest doświadczanie lęku przed utratą kontroli. W dorosłym życiu może to przejawiać się na przykład poprzez: - dbałość o to, by nie okazywać uczuć (bo w dzieciństwie źle się to kończyło, było karane lub krytykowane albo uznawane za niegodne uwagi i chłodno lekceważone), - dbałość o porządek i regulaminowość, sztywność zasad (chaos utożsamia się z tym, co było najgorsze w trakcie dramatycznych sytuacji w domu, więc w dorosłym życiu odpowiedzią na takie doświadczenie jest unikanie nieładu, który jawi się jako nie do zniesienia lub coś, co wywołuje przykre emocje, a więc coś czego należy koniecznie unikać), - odczuwanie niepokoju gdy nad czymś się nie panuje, gdy coś jest poza wpływem danej osoby bądź coś nie daje się od razu zweryfikować, sprawdzić, - poczucie, że czułoby się lepiej, gdyby miało się więcej władzy, kontroli. [2] Lęk przed uczuciami może być powodowany tym, że gdy w domu rodzinnym emocje były uzewnętrzniane to głównie w dramatycznych okolicznościach, w ramach furiackich wybuchów, awantur, przemocy. Młody człowiek może zacząć przyjmować za pewnik, że emocje oznaczają kłopoty. W dorosłym życiu może się to przejawiać na przykład poprzez: - trudność w wyrażaniu uczuć, - brak rozeznania w uczuciach (niewiedza co się czuje lub co czują inni), w efekcie częstokroć zgadywanie jak powinno się czuć lub postąpić, - odbieranie emocji jako ciężar, coś niepożądanego, czego lepiej unikać, - doznawanie obawy, że mogłoby się stać coś złego gdyby pozwoliło się sobie na swobodne przeżywanie różnych uczuć, - przekonanie, że pewne emocje są zakazane, niewłaściwe, wadliwe lub świadczą źle o tym, kto je przeżywa, na przykład oznaczają słabość, niemoc lub wadę charakteru, - skłonność do unikania pewnych emocji (co tylko je wzmaga lub prowokuje do ujawnienia się w inny, niż naturalny, sposób), - tendencja do prób zastępowania emocji czymś bardziej kontrolowalnym, na przykład utożsamianie seksu z miłością lub przemocy z bliskością, - tendencja do reagowania zwykle ograniczoną liczbą emocji (jak gniew, smutek czy poczucie winy) i skłonność reagowania nimi w wielu różnych sytuacjach, nawet gdy nie wydaje się to w gruncie rzeczy w pełni adekwatne do okoliczności. [3] Ponieważ w dzieciństwie niejednokrotnie było się świadkiem lub wręcz uwikłanym w konflikt i wiązało się to niemal zawsze z bolesnymi przeżyciami, bo dorośli nie zachowywali się jak dorośli, a czasem nawet nie jak ludzie, lecz skaczące sobie do gardeł bestie, DDA odczuwa lęk wobec konfliktów. W efekcie: - za wszelką cenę stara się załągodzić sprawę (co czasem prowadzi do tego, że nie chroni swoich granic, toleruje zbyt wiele, nie staje we własnej obronie, nie reaguje asertywnie, tylko poświęca lub wchodzi w rolę ofiary) ALBO przeciwnie, zamiast dążyć do rozwiązania problemu od razu próbuje zakrzyczeć stronę przeciwną, bo czuje, iż tylko tak da się załatwić daną sprawę, - reaguje się dużym niepokojem na myśl o konflikcie tak jakby każdorazowo miał prowadzić do przemocy, - mimowolnie reaguje się złością i gniewem na konflikt uznając jednocześnie, że fatalnie on rokuje lub wręcz oznacza koniec relacji, - stara się unikać konfliktów (co utrudnia funkcjonowanie, ponieważ w istocie są one przecież naturalną częścią kontaktów z ludźmi i mogą prowadzić do konstruktywnych rozstrzygnięć), - automatycznie uznaje się, że konflikt oznacza odtrącenie, ponieważ w dzieciństwie zwykle doznawało się opuszczenia, gdy usiłowało się bronić własnego zdania bądź swoich granic. [4] U niektórych osób może dojść do nadmiernego rozwinięcia poczucia odpowiedzialności. Jeśli ktoś musiał stawać w obronie rodziców, wyciągać ich z tarapatów, brać na siebie ich obowiązki (np. opiekując się rodzeństwem lub jako małe dziecko samemu dbając o siebie bez odpowiedniej opieki) to w dorosłym życiu może: - mieć skłonność do brania na siebie odpowiedzialności za wszystko (czuć się winnym, gdy w związku się nie układa, gdy projekt w pracy nie jest realizowany we właściwym tempie mimo, że odpowiada za niego cały zespół), - odczuwać niechęć do delegowania zadań i do współpracy z innymi ponieważ i tak ma poczucie, że odpowiedzialność spoczywa na nim albo że prosząc o pomoc ujawnia osobiste niedostatki bądź niekompetencję, - nie umieć asertywnie odmawiać, nie być w stanie powiedzieć „nie” gdy ktoś prosi o pomoc. [5] Dla niektórych dorosłych dzieci alkoholików zmorą jest ciągle odczuwane poczucie winy. Kiedy jako dziecko prosi się rodzica o posiłek lub sygnalizuję potrzebę snu, a ten zarzuca mu, że zachowuję się jak mięczak lub psuje dobrą zabawę, mały człowiek reaguje poczuciem winy. Doświadczanie takich sytuacji po wielokroć może w końcu doprowadzić do wykształcenia się specyficznego mechanizmu: - odczuwa się poczucie winy z powodu swoich potrzeb (i na przykład nie umie się o ich spełnienie upomnieć w kontakcie z innymi), - często ma się poczucie winy ponieważ czuje się ciężarem dla innych. [6] Jako że w dzieciństwie funkcjonowało się tak jakby w sąsiedztwie czynnego wulkanu, niepokój odczuwało się praktycznie bez przerwy. Nigdy nie było wiadomo, kiedyś ktoś w rodzinie wybuchnie, kiedy będzie miała miejsce awantura, nic nie było pewne, czy rodzice się rozstają naprawdę czy znowu tylko tymczasowo, czy rodzic obiecujący poprawę mówi serio, czy znowu zawiedzie, czy można być pewnym słów ojca bądź matki, czy kolejny raz pojawi się dotkliwe rozczarowanie… Poza tym w domu awantury wisiały w powietrzu, napięcie było obecne bez przerwy, ewentualnie trzeba było chodzi na paluszkach, żeby rodzic wpadający w furię z błahych powodów nie zrobił piekła ponownie. W rezultacie: - danej osobie trudno się zrelaksować, rozluźnić, ciągle jest spięta i niełatwo jej się zwyczajnie, po ludzku pobawić (bo rozluźniając się czuje, iż coś wisi w powietrzu, że to swego rodzaju cisza przed burzą, zwiastun koszmaru), - ponieważ zabawy danej osobie kojarzą się z nieodpowiedzialnością, a odprężenie z nieuchronną awanturą, w chwilach przeznaczonych na zabawę może reagować napięciem, obawami, odrętwieniem, spodziewając się czegoś złego, - głośny śmiech mógł oznaczać, że sprawy zaczynają wymykać się spod kontroli, więc osoba może się poczuć zlękniona i „zesztywnieć”, gdy ktoś w jej towarzystwie tak się śmieje, co praktycznie uniemożliwia swobodny relaks i zabawę, - jeśli w rodzinie zabawa oznaczała picie, osoba sama może zacząć mieć problem z alkoholem ze względu na sięganie po niego, by dobrze się bawić lub zrelaksować, - ponieważ zabawy (nakrapiane alkoholem) częstokroć poprzedzały awantury i przemoc, osoba może w ogóle czuć się nieswojo na myśl o rozrywce oraz unikać zabaw. [7] Wychowując się w domu pełnym przemocy i stale będąc narażonym na bezpardonowe ataki młody człowiek musiał nauczyć się być wobec siebie krytycznym, by uniknąć ostrej reprymendy ze strony rodzica. Rodzica, który, dodajmy, nierzadko kompensował sobie brak panowania nad sobą kontrolując innych. W następstwie tego: - osoba jest wobec siebie nadmiernie krytyczna, wciąż się pilnuje, bezwzględnie (jak niegdyś rodzic) wypomina sobie błędy, okrutnie osądza siebie, etykietuje, - kontynuuje bezlitosne dzieło swojego okrutnego rodzica znęcając się nad sobą fizycznie (ranienie siebie, zaniedbywanie potrzeb organizmu, nadużywanie szkodliwych substancji i niezdrowego jedzenia, kompulsywne treningi fizyczne lub lekceważnie sportu) lub emocjonalnie (narażając się na trudne uczucia poprzez wchodzenie w przykre sytuacje lub poprzez pogrążający sposób myślenia), - „jest dla siebie najgorszym wrogiem”. [8] Z uwagi na to, że w rodzinie z problemem alkoholowym rzeczywistość jest stale zakłamywana przez rodziców, dziecko też stopniowo przyjmuje taką postawę wobec świata. W dorosłym życiu może wciąż stosować różnorakie sposoby zaprzeczenia, mieć skłonność do myślenia życzeniowego i magicznego. Ponadto osoba może: - mieć skłonność do kłamania nawet wtedy, gdy mogłaby powiedzieć prawdę, - mieć skłonność do manipulowania ludźmi (analogicznie jak rodzic postępował z nią i innymi), - częściej niż inni automatycznie reagować postawą obronną, gdy odbiera coś jako zagrożenie, - mieć skłonność do unikania rozmów na temat problemów i do chowania głowy w piasek, udawania, że nic się nie dzieje. [9] Ze względu to, iż „bycie blisko” oznaczało „bycie krzywdzonym” oraz z uwagi na brak dobrych wzorców, a nawet gorzej, czerpanie negatywnych wzorców z zaburzonej relacji rodziców, DDA może mieć trudności w intymnych związkach takie jak: - odczuwanie obaw, niepokoju, im bliżej z kimś jest, - unikanie bliskości lub zaangażowania z powodu głębokiego przeświadczenia o nietrwałości relacji, - spostrzeganie związku raczej jako pułapki, potrzasku, sytuacji, w której jest się eksploatowanym i narażonym na zranienie, - osoba może w żadnej relacji nie czuć się naprawdę bezpiecznie, - może mieć poczucie bezbronności i stale czuć się niepewnie, - może mieć tendencję do wchodzenia w związki w zasadzie skazane na niepowodzenie, by nie być „zbyt blisko”, „nie musieć się angażować” lub z uwagi na to, iż spełnienie dają tylko bolesne relacje obfitujące w trudności i cierpienie (zgodnie z przekonaniem „nie jestem godzien niczego lepszego”). [10] DDA mają skłonność do życia w pozycji ofiary ponieważ w ich domach przemoc fizyczna, słowna, a niekiedy także seksualna były codziennością, a poza tym: - czują się bezradne, - mają poczucie, że bez względu na to, co zrobią, spotka je przykry los, - mają poczucie, że nigdy nie będą dość dobre (rodzic nigdy nie chwalił, co najwyżej stwierdzał, że najlepsze możliwe oceny to oczekiwanyc standard, na który dziecko stać i koniec), - mają przeświadczenie, że cokolwiek uczynią nie zdobędą tego, czego pragną, - mogą mieć przekonanie, że tylko jako ofiary poświęcające się dla kogoś mogą tego kogoś przy sobie utrzymać, - mają skłonność do nie stawiania czoła problemom, reagowania niepokojem na myśl o wyzwaniach, jakie ich czekają, oraz mają tendencję do wycofywania się, reagowania różnorakimi dolegliwościami, byle tylko ustrzec się wzięcia odpowiedzialności za wynik zadania. [11] Część DDA przyznaje się do kompulsywnych (odczuwanych jako przymusowe) zachowań, takich jak: - punktualność, - praca, - czynności seksualne, - jedzenie, - stosowanie używek (alkohol, narkotyki, hazard), - czytania książek samopomocowych. [12] Pewna grupa DDA ma tendencję do mylenia miłości z litością. W rezultacie szczególnie atrakcyjne wydają im się relacje z ludźmi, którym mogą pomagać, których mogą ratować. Ponadto: - mają skłonność do pozostawania w związkach z osobami jakoś zranionymi lub nieosiągalnymi, - mogą nie wychodzić w porę z relacji, które są dla nich niszczące, - mogą trwać w relacjach z toksycznymi osobami oraz ludźmi uzależnionymi. [13] Wiele dorosłych dzieci alkoholików doznaje lęku przed odrzuceniem. Czasem wynika to z wielokrotnie przeżywanych incydentów o takim charakterze, a czasem z poczucia bycia porzuconym (epizod wyrzucenia lub ucieczki z domu). W rezultacie: - nie znoszą pożegnań, - źle reagują na rozstania z osobami im bliskimi, - nie potrafią pogodzić się z czyimś odejściem, nie pozwalają komuś odejść albo same nie odchodzą w porę, woląc tkwić w niesatysfakcjonującym lub toksycznym związku byle tylko nie byś samotne, - reagują dotkliwym poczuciem bycia odtrąconym w sytuacjach kiedy partner wcale nie kieruje się tego typu motywacją, - przywiązują nadmierną wagę do posiadania (statusu, dóbr, partnera, określonych cech), a pozbawione ważnych dla nich wartości bardzo łatwo reagują depresją (która w pewnym stopniu staje się wentylem dla odroczonego żalu, o którym więcej informacji znajduje się w dalszej części tekstu). [14] Sprawę pogarsza dodatkowo fakt, że częstokroć DDA: - mają skłonność do myślenia w kategoriach „albo-albo”, nie potrafią dostrzec odcieni szarości lecz cechuje je myślenie czarno-białe, zerojedynkowe, - mają tendencję do popadania w skrajności, do szczególnego maksymalizmu (nadużywanie powinności i imperatywów, „nigdy”, „zawsze”, „absolutnie”, „koniecznie”, „bezwzględnie”). Dorosłe dzieci alkoholików często cechuje także odroczony żal [15] (doznawanie smutku, który nie był wyrażany w trakcie trudnych doświadczeń, lecz ujawnia się po czasie) oraz specyficzna zdolność do przetrwania [16] (zdolność do wytrzymywania więcej niż inni np. trwając w toksycznych związkach, znosząc mobbing w pracy, eksploatując się na rzecz czyjejś wygody). "Syndrom DDA" - leczenie Osoby, które przeanalizowały powyższe typowe cechy „Syndromu DDA” i dostrzegają część z nich u siebie oraz chciałyby nad nimi pracować, mogą skorzystać z psychoterapii. Pomocny bywa także udział w grupach samopomocowych, które również ułatwiają przełamanie schematu „nie mów, nie czuj, nie ufaj” wpajanego im w dysfunkcyjnym domu rodzinnym. Potrzebujesz dodatkowych wskazówek? Skorzystaj z darmowej porady na forum. Możesz też umówić się na płatną sesję z psychologiem online przez Skype.

Dorosłe Dziecko Alkoholika i syndrom DDA „Syndrom DDA”* można rozumieć jako utrwalone schematy funkcjonowania psychospołecznego powstałe w dzieciństwie spędzonym w rodzinie zaburzonej nadużywaniem alkoholu, które bardzo utrudniają kontakt z teraźniejszością i powodują psychologiczne zamknięcie w przeszłości. Osoby te w życiu dorosłym nadal patrzą na wiele ważnych spraw w ich życiu z perspektyw krzywdzonego dziecka. Zofia Sobolewska-Mellibruda, terapeutka i wykładowca w Szkole Wyższej Psychologii Klinicznej proponuje następującą definicję: * W ostatnim czasie nie uszczegóławia się, że problemem był wyłącznie alkohol i coraz częściej używa się określenia DDD (Dorosłe Dzieci z rodzin Dysfunkcyjnych). Osoby z „Syndromem DDA/DDD” to osoby dorosłe, które wychowywały się w rodzinach dysfunkcjonalnych, z problemem alkoholowym. Osoby z syndromem DDA/DDD patrzą na świat oczami zranionego dziecka. NA MARGINESIE: Jeśli chcesz rozmawiać o tematyce DDA / DDD możesz to zrobić na forum dyskusyjnym tutaj. Określenie „Syndrom DDA” oraz fakt brania go w cudzysłów wynika z faktu, że w zasadzie jest to roboczy opis pewnego zestawu specyficznych problemów, z którymi zmagają się osoby wychowujące się w rodzinach alkoholowych, ALE nie jest to problem opisany kryteriami diagnostycznymi czy to w ICD czy DSM (diagnostyczne podręczniki zaburzeń). Warto mieć zatem świadomość, że pomimo zbieżności charakterystycznych problemów, między poszczególnymi osobami z „Syndromem DDA” mogą występować duże różnice w objawach. Każdorazowo należy więc ze szczególną starannością przyjrzeć się konkretnym trudnościom, z jakimi zmaga się pacjent. Syndrom DDA - geneza Uznaje się, że do wykształcenia się „Syndromu DDA” dochodzi wskutek specyficznych grup doświadczeń w dzieciństwie. Warto podkreślić, iż używa się tu sformułowania „grupy doświadczeń”, co wydatnie sygnalizuję, że nie mowa tu o pojedynczych przeżyciach, ale o pewnym zbiorze problematycznych przejść. Przy tej okazji dobrze też odnotować, że samo przeżycie określonego typu doświadczeń nie prowadzi w prostej linii do zaburzenia – kluczowe jest to, w jaki sposób przeszło się przez to, jakie miało to znacznie dla danej osoby, czym poskutkowało. Innymi słowy nie należy odgórnie zakładać, że każdy kto doświadczył opisanych poniżej grup przeżyć cierpi na „Syndrom DDA”, lecz jest charakterystyczne, że osoby z „Syndromem DDA” mają tego typu przejścia. A są to: doznawanie odrzucenia (ze strony uzależnionego rodzica, ale i niepijącego rodzica, którego jednakże zwykle można określić jako współuzależnionego – mówimy tak o osobie, która ponosi konsekwencje pozostawania w związku z osobą mającą problem alkoholowy), doświadczanie chronicznego stresu w wyniku nieprzewidywalności i chaosu w rodzinie alkoholowej, życie w warunkach stałego zagrożenia przemocą, doświadczanie nadużyć seksualnych lub bycie ich świadkiem, „życie na ruchomych piaskach”, tzn. funkcjonowanie w warunkach, w których brakowało jednoznacznej hierarchii wartości, rzeczywistość była zakłamywana a rodzice wysyłali sprzeczne sygnały. Syndrom DDA - objawy W konsekwencji doświadczania dorzucenia u danej osoby mogą wystąpić następujące problemy: lęk przed odrzuceniem, poczucie mniejszej wartości, brak nadziei, poczucie zagrożenia z powodu niepewności względem świata jawiącego się jako niebezpieczne miejsce, akceptowanie destrukcyjnych związków i relacji bez bliskości, poczucie osamotnienia, różnorakie zachowania zabezpieczające mające zrekompensować poczucie niepewności oraz związany z tym perfekcjonizm bądź unikanie wyzwań, próby kontrolowania swoich emocji (np. poprzez bezpośrednie wpływanie na nie zażywając substancje lub poprzez kompulsywny seks). Rezultaty funkcjonowania w atmosferze chaosu i nieprzewidywalności mogą być następujące: albo wzmożona kontrola siebie albo popadanie w drugą skrajność czyli totalny brak kontroli nad sobą, kompensowanie sobie chronicznego uczucia niepewności poprzez ciągłe porządkowanie swojego życia, nadmierne planowanie albo rezygnacja i kompletny brak planów („niewidzenie przyszłości”), lęk przed zmianami albo życie w permanentnej zmienności (np. ciągłe zmienianie partnerów, miotanie się z jednej pracy do drugiej, ciągłe poszukiwanie siebie), postawa „wytrzymałości” czyli znoszenia wszystkiego (nawet raniących działań innych, np. partnera), myślenie magiczne (łudzenie się). Żyjąc w atmosferze zagrożenia przemocą dana osoba może niejako „nasiąknąć” napięciem i w rezultacie mogą się u niej pojawić problemy jak: stałe odczuwanie obawy, nieustanne wypatrywanie sygnałów zagrożenia i zamartwianie się, nadmierna wrażliwość na oznaki zagrożenia, natomiast trwanie w takim stanie uwrażliwia i powoduje gotowość do walki, co przekłada się na konfliktowość, wybuchy złości, „rozładowywanie” gniewu. Możliwe jest też inne rozstrzygnięcie: tłumienie gniewu, usilne unikanie konfliktów a nawet niechronienie się i usprawiedliwianie sprawców raniących zachowań, życie w poczuciu krzywdy przyjmując ten stan za swoją normę. Bycie świadkiem nadużyć seksualnych lub ich ofiarą może mieć bardzo poważne konsekwencje. W przypadku osób z „Syndromem DDA” mogą to być problemy takie jak: brak akceptacji własnej seksualności, zaburzenia tożsamości, instrumentalne traktowanie seksu i partnera, nadmierna idealizacja miłości romantycznej (co może prowadzić np. do tzw. „kochania za bardzo” czyli tolerowania wszystkich raniących i nielojalnych zachowań partnera w imię wyższej wartości jaką jest miłość, przetrwanie związku). Funkcjonowanie w warunkach, w których nic nie jest pewne, zasady stale się zmieniają i brak jednoznacznej hierarchii wartości może prowadzić do pojawianie się: wygórowanych oczekiwań względem wszelkich norm i autorytetów albo znacznej nieufności wobec autorytetu jako czegoś/kogoś po prostu gruntownie niegodnego zaufania, nie gwarantującego niczego; radykalizmu moralnego, problemów w ustalaniu bądź przestrzeganiu zasad. Często przywoływane trudności osób z „Syndromem DDA” to także: lęk przed utratą kontroli, lęk przed uczuciami (przed zaangażowaniem), poczucie winy, niezdolność do odprężenia się oraz do spontanicznej zabawy, sstra, bezlitosna samokrytyka (okrutny krytyk wewnętrzny), życie w świecie zaprzeczeń i iluzji, pozostawanie w roli ofiary, nałogowy (obsesyjny) stosunek do: punktualności, seksu, schludności, jedzenia, alkoholu, pracy, robienia zakupów, korzystania z podręczników autoterapeutycznych, gromadzenia majątku, hazardu, praktyk religijnych, myślenie kategoriami "białe" lub "czarne" (radykalizm moralny), zalegający żal (np. uznawanie smutku za objaw słabości i jako taki zakazane uczucie), nadmierne znoszenie (tego, co nie powinno być tolerowane). Wybrane objawy DDA zilustrowane przykładami Lęk przed bliskością i niskie poczucie własnej wartości Po półtorarocznym związku Amanda wciąż nie chce zamieszkać ze swoim partnerem, chociaż nie umie jasno powiedzieć, co ją powstrzymuje. W terapii dochodzi do wniosku, że to może być lęk przed odtrąceniem, gdyż ma silne poczucie, że żyjąc z partnerem w stałym związku pod jednym dachem nie zdoła maskować swoich niedoskonałości i partner z nią zerwie, czego by nie zniosła, bo byłaby to powtórka z jej dzieciństwa (ojciec alkoholik ciągle schodził się z matką, wprowadzał, a potem znowu zaczynał pić, i musiał się wyprowadzić). Postawa „wytrzymałości”, pozostawanie w roli ofiary, przyjmowanie ciągłego napięcia jako własna norma Katarzyna, analogicznie jak jej mama, wyszła za mąż za mężczyznę z problemem uzależnienia i skłonnościami do przemocy. Trwa w tym związku, mimo, że ją wyniszcza psychicznie. Partner stosuje przemoc i stale naraża rodzinę na tarapaty wynikające z jego uzależnienia od hazardu. Katarzyna wydaje się nadmiernie idealizować miłość, wierzy, że „uratuje” swojego męża, dzielnie znosi wszystkie upokorzenia i przemoc. Wydaje się, że nie widzi przyszłości, która w obecnej sytuacji jawi się jednakże nad wyraz ponuro. Życie zmiennością, brak kontroli, instrumentalne traktowanie seksu Magdalena żyje w chaosie. Nigdy nie wie, co będzie dnia następnego. Ciągle traci pracę, ale jakoś sobie radzi wykorzystując facetów, których nazywa „bankomatami”. Zmienia ich jak rękawiczki. Umawia się na seks zawsze kiedy czuje się samotna albo „ma doła”. Uważa, że „wszystko dzieje się samo”, ona tylko odgrywa swoją rolę. W dzieciństwie kilkukrotnie była świadkiem wymuszania seksu na matce przez jej ojczyma. Mówi, że nie pamięta, czy sama też była ofiarą nadużyć seksualnych. W domu ciągle się piło. Nigdy nie wiedziała, czy dostanie jakikolwiek posiłek. Życie zmiennością, kompletna kontrola a potem totalny brak kontroli, instrumentalne traktowanie seksu Justyna ciągle angażowała się w burzliwe związki, które rozpadały się jak domki z kart. Miała wrażenie, że los z niej drwi, bo historia ciągle się powtarzała. Przed trzydziestką była już tak rozgoryczona i rozczarowana mężczyznami, że postanowiła zostać starą panną. Ograniczyła całkowicie kontakty z płcią przeciwną. Po prostu dała sobie spokój. Tylko, że potrzeby dawały się we znaki. Głównie seksualne. Zdarzało się, że całkowicie traciła nad sobą panowanie i wpadała w wir przelotnych romansów, a potem znowu przechodziła na celibat. Czuła się okropnie robiąc coś, co na dłuższą metę nie dawało jej szczęścia, a wręcz przeciwnie, ale nie umiała z tym nic zrobić. Na terapii dostrzegła pewien wzorzec podobny do postępowania jej matki, która szła w zaparte i wtedy nie piła, a potem załamywała się i wpadała w cugi alkoholowe. Trwanie w pozycji ofiary, depresja, niskie poczucie własnej wartości, izolacja, niewidzenie przyszłości i inne... Bożena nie jest w stanie się do nikogo zbliżyć. Kiedyś jej się to udało i wczepiła się w mężczyznę tak mocno, że tolerowała nawet jego niewierność, byle tylko nie być porzuconą. „I tak nie czułam pożądania” - stwierdza. W końcu odszedł do młodszej. Teraz nie ryzykuje już żadnych kontaktów z płcią przeciwną. W ogóle izoluje się od ludzi, którzy „zawsze tylko czegoś od niej chcą”. Nie ma też wsparcia ze strony rodziny – jedyna bliska osoba, czyli babcia, zmarła kilka lat temu. Matka Bożeny całe życie winiła ją za odejście męża. Ojciec po pijaku „dotykał ją trochę za bardzo”, a babka go na tym przyłapała i „przepędziła go”. Czuje się bezwartościowa i nie widzi dla siebie przyszłości. „Wegetuje” z dnia na dzień. Uważa, że nie jest godna miłości ze względu na to, co przeszła, i co to z nią zrobiło. Zmaga się z poważną depresją. Przykładowe problemy zgłaszane przez DDA TEST DDA – DOROSŁE DZIECI ALKOHOLIKÓW – KWESTIONARIUSZ Niektóre stwierdzenia mogą się wykluczać ze względu na paradoksalną naturę procesu, który odpowiada za wykształcenie się różnych tendencji (np. osoba obawiająca się odrzucenia może w ogóle unikać związków lub wchodzić w związki z partnerami uzależnionymi, bo ci nie zrezygnują z opieki niepijącego partnera). Kwestionariusz nie daje jednoznacznej odpowiedzi, czy ma się problem z „Syndromem DDA”, ale umożliwia lepsze rozeznanie w kwestii problemów typowych dla DDA. Wymienione poniżej trudności w różnym nasileniu mogą występować u różnych osób, nie tylko Dorosłych Dzieci Alkoholików czy Dorosłych Dzieci z rodzin Dysfunkcyjnych. Kwestionariusz służy lepszemu wglądowi w naturę swoich problemów i pozwala oszacować, jakie tendencje występują i danej osoby. W przypadku uznania 15-stu lub więcej poniższych stwierdzeń za prawdziwe, wiedząc, że pochodzi się z rodziny dysfunkcyjnej lub z problemem alkoholowym, można podejrzewać „Syndrom DDA”. Doświadczam niskiego poczucia własnej wartości. Nie bardzo wiem, kim naprawdę jestem, np. nie potrafię wskazać swoich mocnych stron albo uważam, że jest ich skrajnie niewiele w stosunku do tego, ile mam wad. Mam tendencję do bardzo surowego oceniania siebie i swojego postępowania. Mam tendencję do unikania wyzwań, które mogłyby przynieść mi osobisty pożytek lub inne korzyści, ponieważ nie wierzę, że mogłabym sobie z nimi poradzić. Często czuję się bezradnie, bezsilnie, jakbym była osaczona bez możliwość wyjścia z trudnej sytuacji. Z pewnych przyczyn uważam się za inną, gorszą od reszty ludzi, i wydaje mi się, że nie da się z tym nic zrobić. Nie potrafię cieszyć się swoimi sukcesami – wydaje mi się, że miałam szczęście, gdy mi się coś udało, albo czuję, że mogłam coś zrobić lepiej. Zwykle winię siebie za niepomyślne wydarzenia w moim życiu i robię to nawet, gdy miałam ograniczony wpływ na daną okoliczność. Narzucam sobie bezwzględne standardy i dążę do ich spełniania za wszelką cenę. Zdarza się, że potępiam lub w jakiś sposób karzę siebie, także za drobne uchybienia. Bywa że bezwzględnie podważam zasadność własnych pragnień. Mam poczucie, że nie zasługuję na miłość. Z góry zakładam, że odsłaniając się (angażując w związku lub mówiąc o uczuciach) zostanę zraniona. W związku czuję się jak osoba, która musi udowodnić, że warto ze mną być, i często robię to kosztem dużych wyrzeczeń lub za cenę tolerowania nielojalności partnera. Mam tendencję do akceptowania raniących zachowań partnera, bo nie jestem w stanie wyegzekwować od niego dobrego traktowania lub uznaję, że taki jest już mój los. Zdarza się, że usprawiedliwiam ludzi, którzy mnie ranią, i obwiniam siebie, byle tylko uniknąć odrzucenia, większego konfliktu lub konfrontacji. W związkach czuję się bezbronna jakby nic ode mnie nie zależało. Bywa, że wchodzę w związki, w których ktoś mną steruje, daje mi wskazówki jak postępować, ponieważ czuję, że sama nie umiałabym sobie poradzić w życiu. Źle się czuję robiąc coś wyłącznie dla siebie. Często powracam myślami do przykrych doświadczeń, rozpamiętuję porażki, rozmyślam o popełnionych błędach. Zdarza się, że zaniedbuję swoje potrzeby, np. nie odżywiam się optymalnie, nie dbam o zdrowie, nie dbam o kondycję. Nadużywam albo jestem uzależniona od substancji (nikotyny, alkoholu, leków, środków psychoaktywnych). Zdarza się, że myślę, iż nie należy mi się miłość, szczęście, szacunek lub uznaję te wartości jako poza swoim zasięgiem. Bywa, że wyrządzam sobie krzywdę poprzez działania autodestrukcyjne (jak np. ranienie się żyletką). Nieroztropnie wchodzę w sytuacje nawet pomimo tego, iż mam względem nich bardzo złe przeczucia i coś mi mówi, że nie powinnam. Wchodzę w związki z osobami, do których coś nieomal magnetycznie mnie przyciąga, lekceważąc przy tym sygnały ostrzegawcze, a potem okazuje się, że znowu jestem w niezdrowej relacji. Mam tendencję do nie wychodzenia ze związków, które mnie niszczą / wypalają psychicznie. Miewam myśli samobójcze lub fantazje o śmierci. Obawiam się, że gdy ktoś się do mnie zbliży, zostanę tak jakby „zdemaskowana” i wyda się, jaka jestem naprawdę, więc bliska osoba przestanie mnie akceptować. Obawiając się bolesnego odtrącenia szybko przedwcześnie wycofuję się z relacji, nim zweryfikuję, jak mnie ktoś odbiera, albo w ogóle unikam okazji do nawiązywania kontaktów, bo sądzę, że odrzucenie mnie jest nieuchronne. Nawet nie próbuję zadawać się z ludźmi, bo wiem, że jestem nieciekawa – inni szybko to odkryją. Mam tendencję do wchodzenia w takie związki, w których czuję się potrzebna do ratowania kogoś lub opiekowania się (np. relacja z osobą uzależnioną). Gdy w związku czuję się zagrożona staram się manipulować lub kontrolować partnera. Osoby, z którymi byłam blisko, twierdziły, że jestem nadopiekuńcza i za bardzo ingeruję w ich działania. Osoby, z którymi byłam blisko, twierdziły, że mam zbyt dużą rezerwę i jestem zbyt zdystansowana, co utrudniało związek. Osoby, z którymi byłam blisko, zarzucały mi, że jestem bardzo zmienna, raz miła raz atakująca, raz dominująca raz spolegliwa, raz wspierająca raz krytykująca, co utrudniało związek. Moje oczekiwania wobec partnera potrafiły z tygodnia na tydzień drastycznie się zmieniać, co sprawiało, że relacje były nietrwałe. Bywa, że sama nie wiem czego chcę od związku i przeżywam „huśtawkę emocjonalną”. Związki traktuję instrumentalnie jako źródło przyjemności lub korzyści – używam ludzi i nie mam wyrzutów sumienia. Uważam, że wolno mi manipulować ludźmi i używać ich do własnych celów. Jeśli ktoś wydaje mi się nieprzydatny, nie chcę z nim utrzymywać kontaktu. Zdarza się, że wybucham i wtedy stosuję przemoc słowną lub fizyczną. Wyjątkowo wyraziście, wyraźniej niż inne uczucia, przeżywam negatywne emocje (jak smutek czy wstyd albo gniew, zazdrość, zniecierpliwienie, pogarda). Syndrom DDA - istota problemu i wskazania do psychoterapii Wymienione wyżej czynniki ukształtowane na skutek życia w rodzinie z problemem alkoholowym przekładają się na nieoptymalne bądź nieadekwatne reagowanie na to, co ma miejsce w dorosłym życiu jednostki. Działa to w taki sposób, że dana osoba ocenia bieżące wydarzenia i sytuacje przez pryzmat doświadczeń z dzieciństwa, co uniemożliwia jej zareagowanie we właściwy sposób. Reaguje z perspektywy zranionego dziecka wychowującego się w rodzinie z problemem alkoholowym, charakterystycznymi nawykami, a nie z perspektywy osoby dorosłej, której nie może przyjąć, ponieważ pozostaje pod destrukcyjnym wpływem przeszłości. Reaguje z poziomu osoby skrzywdzonej, z piętnem raniących i trudnych doświadczeń, a nie z poziomu człowieka, który uporał się z przeszłością. Ślady dawnych doświadczeń kształtują reakcje na bieżące okoliczności. Zrozumiałe zatem, że cele psychoterapii to rozpoznanie i zrozumienie charakterystycznych wzorców reagowania wynikających ze śladów, które pozostawiła w psychice specyficzna przeszłość. Ważnym celem psychoterapii „Syndromu DDA” jest również zmiana stosunku do samego siebie, który na ogół jest negatywny lub utrudnia optymalne funkcjonowanie. Nie zaznawszy zdrowej miłości w przeszłości osoby z „Syndromem DDA” mogą mieć trudność w obdarzaniu się miłością własną oraz z kochaniem w ogóle. Nie mniej istotne jest uporządkowanie życia, które niekiedy bywa pogrążone w chaosie (chaotyczna przeszłość znajduje odzwierciedlenie w chaosie teraźniejszości). Te i inne cele muszą zostać osiągnięte, by dana osoba odzyskała zdrowie psychiczne (najczęstsze dolegliwości to: depresja, zaburzenia lękowe, zaburzenia osobowości, zaburzenia adaptacyjne, uzależnienia, u kobiet często także zaburzenia odżywiania). Niektóre osoby z „Syndromem DDA” przed przystąpieniem do terapii DDA muszą przejść psychoterapię uzależnienia (dotyczy to osób, które nadużywają lub są uzależnione od substancji psychoaktywnych jak alkohol, narkotyki, leki). Syndrom Dorosłego Dziecka Alkoholika - leczenie Leczenie „Syndromu DDA” wymaga uczestnictwa w kompletnej psychoterapii, która jest wymagająca i czasochłonna (od 6 miesięcy przy bardzo łagodnym przebiegu do 3 lat przy ciężkim), ale towarzyszą jej częstokroć pojawiające się stosunkowo szybko namacalne korzyści w postaci lepszego funkcjonowania, „zrzucenia ciężaru” poprzez uwolnienie zalegających od dawna emocji (jak wstyd, smutek), wyzwolenie się spod wpływu wspomnień krzywdzących doświadczeń, poprawa poczucia własnej wartości, poprawa w związkach z bliskim, odbierany jako zwrócenie się ku życiu i rozwojowi „powrót do teraźniejszości” tzn. wyciągnięcie hamującej kotwicy z przeszłości i zwrócenie się w stronę potencjału tego, co „tu i teraz” (jedna z pacjentek opisała to słowami „Wyszłam z więzienia przeszłości, czuję się wolna”). Ważnym etapem w psychoterapii jest budowanie zasobów do tego, by w niej wytrwać. Nie będzie łatwo i poprawa nie przychodzi od razu, więc niezbędna jest odpowiednia ilość motywacji do pracy nad sobą. Tymczasem wielu osobom braku wiary w możliwość pozytywnej zmiany, a nie odczuwając nadziei nie potrafią znaleźć w sobie motywacji do pracy. Terapeuta wkłada zatem wiele wysiłku w mobilizowanie klienta do tego, by nie uciekał przed problemami, nie odpuszczał, nie chował głowy w piasek, nie zniechęcał się, nie rezygnował, gdy coś się nie uda, lecz każdorazowo wstawał po potknięciach, wytrwale przepracowywał swoje trudności, pokonywał wewnętrzne bariery i możliwie konsekwentnie dążył do zwieńczenia procesu terapii. Trzeba sobie zdawać sprawę, że nie jest to podróż z górki, a raczej po stromych schodach, ale jednocześnie spojrzeć na to w taki sposób, że każdy kolejny stopień sprawia, iż podróżnik jest bliżej celu i o poziom wyżej. Pokrzepiająca perspektywa stanowi źródło sił, którym może momentami braknąć, kiedy przeszłość dotkliwie daje się we znaki. To nie jest jednodniowa wycieczka, to daleka wyprawa, więc niezbędna jest też cierpliwość – głównie wyrozumiałe bycie cierpliwym względem samego siebie, troska wyrażana w sprzyjającym dialogu wewnętrznym „dasz radę, idź dalej”. W trakcie psychoterapii, którą tu metaforycznie porównujemy do dalekiej podróży, osiąga się kolejne kamienie milowe. Ważne, by dana osoba uzmysłowiła sobie i zrewidowała swoje przekonania odnośnie własnego dzieciństwa. Niektórzy obwiniają siebie za to, co działo się w domu. Niektórzy nieprzerwanie czują wstyd z uwagi na to, co przeszli. Mają wrażenie, że noszą piętno, są „uszkodzeni”, „wybrakowani”, jakby pozbawiono ich czegoś najcenniejszego. Niektórzy cierpią z powodu poczucia skrzywdzenia w nieodwracalny sposób, jakby mieli otwartą, niegojącą się ranę. Niektórzy wciąż mają w sobie lęk, którym nasiąkli żyjąc w przerażających warunkach, które być może wówczas nie zdawały się aż tak straszne, bo obserwowali siebie jakby stojąc obok (co nazywa się dysocjacją i służyło odizolowaniu się od dramatycznych uczuć wprost niemożliwych do zniesienia) i mają takie wspomnienia dramatycznych wydarzeń, jakby obserwowali wszystko z zewnątrz, a nie własnymi oczami. Myśląc o przeszłości widzą w niej siebie jak bohaterów jakiegoś okrutnego filmu, i bardzo mocno pragną zareagować, wpłynąć na fabułę, zmienić los głównej postaci, ale on i tak raz za razem doświadcza tych samych trudnych przeżyć. Niektóre osoby niejako mają ten film cały czas włączony, on stale się w nich odtwarza – jeśli nie są tego świadome na jawie, to niekiedy oglądają go we śnie budząc się załamani i czując tak, jak kiedyś. Niezbędne jest odreagowanie tych urazów, zaopiekowanie się własnymi ranami, ale często nie da się tego zrobić „na dystans”, trzeba się więc do tych krzywd zbliżyć, by – mówiąc metaforycznie – nałożyć opatrunki, rozpocząć gojenie. Istotne, by przyjrzeć się nie tylko klasycznym formom przemocy, ale i mniej oczywistym aktom nadużyć, jakimi są zaniedbania, niezaspokajane potrzeby. Niektórzy żyją w przeświadczeniu, że nic nie da się w tej sprawie zrobić. Nic bardziej mylnego. Wprawdzie przeszłości nie da się zmienić, ale wewnętrzne dziecko, które mamy w sobie, może być poddane odpowiedniej opiece. Zamiast wstydzić się przeszłości, którą uosabia właśnie to wewnętrzne dziecko, należy dać mu wsparcie. Troskliwe, czułe, delikatne, by mogło odzyskać równowagę i poczucie bezpieczeństwa. Można to czynić metaforycznie, poprzez wrócenie w wyobraźni do pewnych momentów w przeszłości i okazanie dziecku (samemu sobie z przeszłości) odpowiednio budującego wsparcia. Można je także wspierać okazując zdrową troskę samemu sobie, dając to, za co i ono byłoby wdzięczne. By dorosło, a wraz z nim zmieniła się także i perspektywa osoby. Wtedy możliwe jest spojrzenie na własne krzywdy już z pozycji człowieka dorosłego. Wówczas można zacząć pracować nad uporządkowaniem spraw z przeszłością, które należy pozamykać. Chodzi o to, by niedokończone wątki z przeszłości wreszcie zamknąć i móc zacząć nowy rozdział. By to nastąpiło, konieczne będzie uznanie tego, co było, pożegnanie się z tym, tak samo jak emocjonalne rozstanie się z rodzicami i przebaczenie, żeby nie korodować od środka w wyniku noszenia w sobie nienawiści, jadu. Wybaczenie bywa niezwykle trudnym procesem, który nierzadko załamuje się i wymaga pracy od nowa. Jeśli jednak osoba potrafi powiedzieć „mogę wybaczyć” i jest w stanie autentycznie to zrobić, to znaczy, że wyszła z roli skrzywdzonego dziecka i przyjęła perspektywę osoby dorosłej. Pogodzenie się z przeszłością i puszczenie jej wolno nie wymaga pojednania ze sprawcami nadużyć, ale wymaga przebaczenia im. W trakcie psychoterapii pracuje się również intensywnie nad zmianą stosunku do samego siebie. Ważne, by poznać źródła i mechanizmy niekorzystnych zachowań. Można by metaforycznie powiedzieć, że zrozumienie siebie jest jak rozumienie zasady działania przyrządu, który nie działa optymalnie, więc bierze się na warsztat, by go ulepszyć, naprawić. Tylko rozumiejąc zasadę działania da się dany przyrząd rozłożyć i złożyć z powrotem (bez wadliwych elementów). Pracuje się nad poprawą samooceny, nad lepszym rozumieniem konsekwencji swoich zachowań, nad lepszym poznaniem własnych potrzeb, nad asertywnym wyrażaniem ich (zamiast stosowania strategii „ucieczka albo atak”). Stare destrukcyjne schematy zastępuje się nowymi, by stać się sobie przyjacielem i nie być dłużej sabotażystą, wrogiem, kimś rzucającym kłody pod nogi, utrudniającym, wpędzającym w tarapaty. Mając lepszy kontakt ze sobą można też wydatnie poprawiać kontakt z innymi ludźmi, by móc tworzyć satysfakcjonujące, stałe związki. By uniknąć toksycznych relacji. By skutecznie chronić się przed jednostkami pozbawiającymi poczucia bezpieczeństwa lub sabotującymi ważne wartości. Wartości, które również znalazło się, umocniło, przyjęło i uznało za słuszne, sensowne, własne. Wartości, dzięki którym nie żyje się „na ruchomych piaskach”, w chaosie i nieustającej zmienności, lecz na bardziej stabilnych podstawach. Na podstawach, z których widać przyszłość, a więc można coś zaplanować, zaś trudności spostrzega się jako problemy do rozwiązania, a nie osaczające bariery. Jedną z kluczowych wartości staje się zdrowie psychiczne, a więc rozumie się samo przez się, że trwa konsekwentna praca nad dolegliwościami, których nabawiło się w drodze przez życia (jak depresja, lęk i inne). Potrzebujesz dodatkowych wskazówek? Skorzystaj z darmowej porady na forum. Możesz też umówić się na płatną sesję z psychologiem online przez Skype.