"Największy błąd w leczeniu ciała ludzkiego
polega na tym,
że lekarze nie znają całości.
Żadna część nie będzie zdrowa,
dopóki całość nie będzie zdrowa."

Platon

                  Duże grono osób w przeciągu kilku ostatnich lat doświadcza objawów psychosomatycznych nie mając często o tym świadomości. Objawy psychosomatyczne są to wszelkiego typu symptomy, dolegliwości, odczucia z ciała, które z reguły nie należą do najprzyjemniejszych. Mogą to być odczucia z przewodu pokarmowego lub jelitowe, ból żołądka, biegunki, wzdęcia, problemy skórne, bóle głowy, „kołatanie serca”, wysokie tętno i ciśnienie krwi, podwyższony poziom cukru, częste infekcje, nawet gorączka, bóle mięśni i stawów. Wszelkiego rodzaju problemy kardiologiczne, ginekologiczne i neurologiczne.

Dlatego w pierwszej kolejności lekarz powinien wykluczyć wyłącznie czynnik medyczny, który powoduje daną dolegliwość, chorobę. Gdy badania diagnostyczne i obrazowe potwierdzą, że nie ma zagrożenia życia oraz że choroba nie jest przewlekła, a konieczność operacji nie zachodzi, należy wtedy wziąć pod uwagę poziom psychosomatyczny ciała. Większość osób doświadcza w następstwie objawów psychosomatycznych.

Jak to się dzieje? Na ogół pierwsze sygnały osłabienie, omdlenie, zawroty głowy, drętwienie kończyn, bóle głowy, drażliwość na światło, ogólna niechęć, napięcie mięśnia serca, skurcze jelit bywają dla osoby zwykłym somatycznym stanem, uważają wtedy, „że samo przyszło, samo przejdzie”. A każdy objaw w ciele pojawia się jednak z ważnego powodu i jeżeli zaistniał to znaczy, że jest w tym głęboki sens i z psychoterapeutycznego punktu widzenia należy się nim zająć. „Nic samo nie przyszło i nie przejdzie”.

Jeżeli symptomy powtarzają się co jakiś czas, czyli nie była to jedna sytuacja, a wręcz przeciwnie nasilają się i trwają nawet chronicznie (często) czy kilka lat, rozpoznajemy objawy psychosomatyczne. Czyli utrwalone, nie jednorazowe sygnały z ciała, powtarzalne, nieprzyjemne, często utrudniające codzienne funkcjonowanie, które w konsekwencji wymagają konsultacji i nawet leczenia specjalistycznego.

Dlatego niezwykle ważne jest, by już przy pierwszych doznaniach być dla siebie lekarzem pierwszej pomocy i nie bagatelizować sytuacji bólowej, dyskomfortu, częstych infekcji, obniżenia odporności, wzrostu ciśnienia i przyspieszenia bicia serca, uczucia ogólnego niepokoju czy to w klatce piersiowej lub napięcia w całym ciele. Przy pierwszych sygnałach należy już rozpocząć konsultację z psychoterapeutą. Ale jak pokazuje praktyka kliniczna rzadko nadal się tak dzieje.

Lekarze podczas kontrolnych konsultacji ciągle jeszcze rzadko informują, że podłożem problemów w ciele może być psychika ludzka. Nadal zbyt mało lekarzy specjalistów kieruje na leczenie właściwe czyli terapeutyczne. Choć w ostatnich kilku latach słyszy się czasami, że lekarz również uświadomi pacjenta, iż jego problem rozwiązany może być w gabinecie specjalisty psychosomatyki czyli psychologa lub psychoterapeuty z doświadczeniem w pracy z indywidualnymi objawami. Osoby, które mają skłonność do reagowania lękiem w różnych sytuacjach życiowych są szczególnie narażone w następstwie na wykształcenie się i pogłębienie psychosomatyki w ciele.

Dzieje się tak dlatego, że przedłużający się stan niepokoju, lęku, ataków paniki, napięcia związanego z obawami różnego typu spowoduje niejako ostatecznie adekwatny objaw w ciele.

Jeżeli na przykład bardzo długo borykasz się z silną obawą, powiedzmy na przykład finansową, martwisz się, że zabraknie Ci pieniędzy, że nie starczy na opłaty, że stracisz pracę. Jeśli nie podejmiesz kroków w tym celu, by wyjść jak najszybciej z tego procesu myślenia, to gdy nadal ten natłok myśli będzie się kumulował, zarażając Cię jakby jeszcze głębszym lękiem, ciało może sobie nie poradzić.

Co to znaczy? Ciało tak jak i umysł ma swoje granice. Takie by służyć dobrze w codzienności, ale i chronić i bronić przed przekraczaniem ludzkich możliwości. Często osoby nie są świadome ile ich ciało i indywidualny umysł „może znieść”, gdy pojawiają się problemy natury życiowej. Przecież ciało i umysł nie są w stanie pomieścić wszystkich zdarzeń, doświadczeń czy nawet dramatów, które dzieją się w życiu. Pewne po prostu są ponad ludzkie siły.

I wtedy należy skorzystać ze wsparcia terapeuty lub przerwać ciąg dziejących się zdarzeń jeżeli oczywiście jest to możliwe. Ponieważ po przekroczeniu „granicy wytrzymałości” następuje metaforycznie rzecz ujmując jakby taka blokada – jest to mechanizm obronny, który ma informować Ciebie o tym, że jeżeli dana sytuacja niekorzystna się przedłuży, to nie jest zdrowe i dobre dla Twojego organizmu.

Zatem tak ważne jest by zacząć uczyć się słuchać swojego ciała, nasłuchiwać z uważnością, obserwować je, „co chce przekazać, co chce powiedzieć”, ponieważ często w nadmiarze obowiązków i zadań, zamartwianiu się i w obawach zapomina się, że człowiek jest istotą z ograniczeniami, nie jest ani perfekcyjny ani idealny i wobec tego jego ciało i umysł też.

Ale jednak istota ludzka jest jakby doskonale stworzona w tym sensie, że dzięki mechanizmom obronnym w ciele, informuje o tym, że może to dobry czas na zatrzymanie, odpoczynek, zajęcie się sobą, zatroszczenie o swoje zdrowie i samopoczucie.

Wyobraź sobie, gdyby nie pojawiały się informacje ze strony ciała w postaci bólu, niedogodności, dyskomfortu, choroby, nie byłbyś nawet świadom, że to co się dzieje w Twoim życiu wymaga pewnej poprawy. Bycie w nieświadomości co do tego jak prowadzisz swoje życie jest raczej niebezpieczne, ponieważ w konsekwencji jak wiadomo może powodować wiele nieuleczalnych, a nawet śmiertelnych chorób.

Wobec tego, dopóki jesteś na etapie, że masz wpływ na swoje zdrowie i życie, to zgodnie z zasadą im szybciej tym lepiej, albo skontaktuj się z terapeutą jeżeli nie wiesz jak wprowadzić prozdrowotne zmiany w swoje życie, albo samodzielnie zacznij małymi krokami pracować nad tym co wymaga poprawy, by każdego dnia bez wyjątku czuć się dobrze, zdrowo i w pełni sił. Niech Twoje ciało stanie się dla Ciebie najlepszym przyjacielem i lekarzem pierwszego kontaktu. Słuchaj go uważnie jak najczęściej możesz, ciało zawsze wie lepiej i podpowie Ci w którym kierunku dobrze jest dla Ciebie podążać, a która droga będzie ze szkodą dla Twojej całości jako osoby. Wsłuchuj się uważnie w mądrość swojego ciała i podziękuj za cenne i często ratujące życie podpowiedzi, podszepty, wskazówki.

Specjalista psychosomatyki i pracy z ciałem

Agnieszka Janczewska